در فرهنگ و گفتار فارسی این عبارت به معنای وضعیت ناخوشایند یا شوم به کار می رود. در این مقاله به بررسی مفهوم طالع بینی ماه در عقرب، نحوه محاسبه روزهای ماه در عقرب و نحوه استفاده از این اصطلاح در ادبیات و فرهنگ عامه می پردازیم.
در نجوم، “ماه در عقرب” به موقعیتی در دایره البروج که ماه از منطقه متعلق به صورت فلکی عقرب عبور می کند، اطلاق می شود. صورت فلکی عقرب یکی از 12 صورت فلکی اصلی است و جزو صورت فلکی آبی به حساب می آید. ستاره شناسان معتقدند زمانی که ماه در این موقعیت قرار می گیرد، اثرات کیهانی خاصی رخ می دهد که ممکن است زمین و موجودات زنده را تحت تاثیر قرار دهد.
از دیدگاه طالع بینی، قمر در عقرب معمولاً چند روز در ماه رخ می دهد و به دلیل حرکت ماه در مدار خود نسبت به زمین، این پدیده دوره ای و موقتی است. در بسیاری از تقویم های نجومی، زمان دقیق ماه در عقرب برای اهداف طالع بینی، طالع بینی یا تصمیم گیری در کارهای مهم تعیین می شود.
ماه در عقرب در فرهنگ و باورهای عامیانه
در فرهنگ عامه فارسی، «ماه در عقرب» معنایی فراتر از یک پدیده نجومی دارد و معمولاً به شرایط نامطلوب یا ناخوشایند اطلاق می شود. در باورهای قدیمی، این بازه زمانی با انرژی منفی همراه بود و افراد در این مدت از انجام کارهای مهمی مانند ازدواج، مسافرت یا راه اندازی کسب و کار خودداری می کردند.
این باورها عمدتاً ریشه در تأثیر جهان هستی بر سرنوشت انسان ها دارد که در فرهنگ ها و ادیان مختلف جهان نیز دیده می شود. اگرچه این باورها پایه علمی محکمی ندارند، اما تأثیر آن در ادبیات و فرهنگ عامه ایران بسیار برجسته است. به عنوان مثال، در اشعار و داستان های کهن فارسی، گاهی از این عبارت به عنوان استعاره برای مشکلات یا روزهای سخت استفاده می شود.
در طالع بینی، چرخش ماه در زودیاک به دوازده نشانه تقسیم می شود که شامل برج حمل، ثور، جوزا، سرطان، اسد، قوس، میزان، عقرب، قوس، برج جدی، دلو و حوت می شود. ماه به طور متوسط هر 27 روز یک بار از میان این دوازده علامت عبور می کند و معمولاً دو یا سه روز را در عقرب می گذراند.
عقرب هشتمین علامت زودیاک است که خورشید سالی یک بار در ماه نوامبر وارد آن می شود. از سوی دیگر ماه در چرخش خود به کرات از این برج می گذرد و حدود دو روز در آن می ماند.