علی میرزایی; بازار: به تازگی اخباری مبنی بر حضور «غیررسمی» «پژو» در کشور منتشر شده است، برندی که احتمالا با کمک شرکای چینی به بازار کشور باز خواهد گشت. برند «پژو» نسبت به دهه گذشته وضعیت مالی نامطمئن تری دارد. اگر روابط بین‌الملل کشور بهبود یابد و صنعت خودروسازی داخلی بخواهد دوباره شریک تجاری خود را انتخاب کند، باید پارامترهای تغییرات تکنولوژیک و تحولات ژئوپلیتیکی را در نظر بگیرد. خودروسازی کشور تجربه همکاری با ژاپن و فرانسه را در کارنامه کاری خود دارد. اگر خودروسازان و متولیان این صنعت مجددا بخواهند شریک تجاری خارجی بین دو کشور یاد شده انتخاب کنند، باید با کدام یک وارد همکاری شوند؟ برای یافتن پاسخ این سوال، صنعت خودروسازی هر دو کشور را با هم مقایسه می کنیم.
فرانسه بیشتر به زنجیره تامین جهانی وابسته است، در حالی که بسیاری از کشورها به زنجیره تامین ژاپن وابسته هستند. تولید سالانه خودرو در ژاپن تقریباً شش برابر فرانسه و صادرات آن بیش از پنج برابر بیشتر است
برتری خودروسازی ژاپن بر خودروسازی فرانسه
صنعت خودروی ژاپن در مقایسه با خودروسازان فرانسوی تفاوت های چشمگیری دارد، این تفاوت ها ژاپن را به گزینه جذاب تری برای همکاری طولانی مدت با خودروسازان داخلی (از نظر پیشرفت های بین المللی) تبدیل کرده است. اگرچه صنعت خودروی فرانسه همچنان یکی از بازیگران اصلی جهانی در این صنعت است، اما از نظر ثبات و قابلیت اطمینان در مقایسه با ژاپنی ها از جایگاه ضعیف تری برخوردار است. همکاری مجدد احتمالی صنعت خودروسازی کشور با خودروسازان فرانسوی منجر به وابستگی شدید به زنجیره تامین جهانی خواهد شد. اما مشارکت با ژاپنی ها می تواند خطر وابستگی به زنجیره تامین را کاهش دهد.
بازار خودرو فرانسه در زمینه پذیرش و فروش خودروهای تمام برقی عملکرد خوبی داشته است، اما این موفقیت عمدتا به حمایت دولت و تقاضای داخلی متکی است. از سوی دیگر صنعت و بازار خودروی ژاپن بر روی فناوری های هیبریدی تمرکز کرده و با رهبری شرکت هایی مانند تویوتا و هوندا توانسته بازار جهانی این محصولات را در اختیار بگیرد. این استراتژی نه تنها سهم بازار ژاپن را افزایش داده است، بلکه موقعیت این کشور را به عنوان یک رهبر فناوری نیز تثبیت کرده است.
خودروسازان ژاپنی از نظر تولید خودرو، صادرات، زنجیره تامین و تحقیق و توسعه (R&D) عملکرد قوی تری نسبت به فرانسوی ها دارند. ارزش افزوده تولید خودرو در ژاپن حدود 80 درصد (مشابه چین) است در حالی که این رقم برای صنعت خودروسازی فرانسه زیر 40 درصد است. به عبارت دیگر، فرانسه بیشتر به زنجیره تامین جهانی وابسته است، در حالی که بسیاری از کشورها به زنجیره تامین ژاپن وابسته هستند. تولید سالانه خودرو در ژاپن تقریباً شش برابر فرانسه و صادرات آن بیش از پنج برابر بیشتر است. این نشان دهنده توانایی بالای ژاپن در تولید انبوه و مدیریت زنجیره تامین جهانی است که توسط شبکه گسترده ای از تامین کنندگان پشتیبانی می شود. برخلاف فرانسه که بیشتر به همکاری اروپا متکی است، خودروسازان ژاپنی توانسته اند زنجیره تامین خود را متنوع کرده و روابط قوی با کشورهایی مانند کانادا، استرالیا و کشورهای آسیای جنوب شرقی برقرار کنند و تقریباً به کل جهان صادرات داشته باشند.
یکی دیگر از مزایای کلیدی ژاپن سرمایه گذاری گسترده آن در تحقیق و توسعه است. شرکت‌هایی مانند تویوتا و پاناسونیک در توسعه باتری‌های حالت جامد پیشگام هستند که می‌تواند آینده خودروهای الکتریکی را متحول کند. این سطح از تعهد به نوآوری موقعیت رقابتی ژاپن را در بلندمدت تضمین می کند.
صنعت خودروی ژاپن از نظر همکاری های بین المللی شریک قابل اعتمادتری نسبت به فرانسه محسوب می شود. خودروسازان ژاپنی روابط قوی با بازارهای کلیدی مانند آمریکا و آسیای جنوب شرقی برقرار کرده اند، در حالی که فرانسه بیشتر به اتحادیه اروپا وابسته است و درگیر مشکلات مالی مختلف است.
خودروسازان ژاپنی قابل اعتمادتر هستند
صنعت خودروی ژاپن از نظر همکاری های بین المللی شریک قابل اعتمادتری نسبت به فرانسه محسوب می شود. خودروسازان ژاپنی روابط قوی با بازارهای کلیدی مانند آمریکا و آسیای جنوب شرقی برقرار کرده‌اند، در حالی که فرانسه بیشتر به اتحادیه اروپا وابسته است و درگیر مشکلات مالی مختلف است. این وابستگی فرانسه به اتحادیه اروپا، این کشور را در برابر بحران های اقتصادی در منطقه آسیب پذیرتر می کند. اقتصاد اتحادیه اروپا با چالش هایی مانند تورم بالا، بحران انرژی و وابستگی به واردات مواد خام مواجه است که می تواند بر صنعت خودروسازی فرانسه تأثیر منفی بگذارد. از سوی دیگر، اقتصاد ژاپن بیشتر مستقل عمل کرده و کمتر تحت تاثیر نوسانات اقتصادی جهانی قرار دارد.
در نهایت فرهنگ تجاری ژاپن که بر پایه اعتماد بالا بنا شده است دلیل دیگری بر برتری این کشور است. تعداد دفاتر مرکزی شرکت های بزرگ خودروسازی مستقر در ژاپن مانند تویوتا، هوندا و نیسان (هشت شرکت بزرگ خودروسازی دیگر) قدرت صنعتی این کشور را نشان می دهد. اما در مقابل، صنعت خودروسازی فرانسه تنها دو شرکت بزرگ (رنو و استلانتیس) با چالش های مالی مختلف دارد.
صنعت خودروی ژاپن در معادلات جهانی روابط نزدیک تری با آمریکا دارد. اگرچه چین نقش مهمی در آینده صنعت خودرو خواهد داشت و مشارکت با آن فرصت ها و چالش های زیادی دارد، اما اگر بخواهیم شریکی غیر از چین انتخاب کنیم، شواهد نشان می دهد که ژاپن گزینه بسیار مطمئن تری برای مدت طولانی است. اصطلاح همکاری پایدار دوره ای خواهد بود. تمرکز بر نوآوری، تنوع زنجیره تامین، فناوری های کلیدی دیجیتال، هوش مصنوعی، استقلال نسبی اقتصادی و موقعیت بین المللی قوی تر، ژاپن را به شریک قابل اعتمادتری برای آینده صنعت خودروی ایران تبدیل کرده است.