استاندارد آلایندگی موتورسیکلت به سطح خودرو نرسیده است

امید محمدی; بازار گروه خودرو: بازار موتورسیکلت در کشور برخلاف صنعت خودرو سال هاست که در سایه حرکت می کند. بازاری پر رونق اما با قانون اندک، با رشد چشمگیر تولید و فروش، اما بدون نظارت موثر و چارچوب مشخص در حال فعالیت است. در حالی که کوچکترین افزایش قیمت خودرو با واکنش رسانه ها، وزارت حریم خصوصی و نهادهای نظارتی همراه است، برخی از تولیدکنندگان موتورسیکلت می توانند با افزایش 20 تا 30 درصدی قیمت عملا بدون هیچ واکنشی به راه خود ادامه دهند. به نظر می رسد این خلأ نظارتی باعث شده این بخش به حیاط خلوت تولیدکنندگان تبدیل شود. در فضایی که نه شفافیت قیمت گذاری دارد، نه الزامات فنی جدی از نظر آلایندگی و نه خدمات پس از فروش استاندارد، کارشناسان معتقدند صنعت موتورسیکلت در کشور از نظر ساختار نظارتی و فنی حداقل 10 سال از صنعت خودرو عقب است. بخش قابل توجهی از موتورسیکلت هایی که امروزه در خیابان های کشور تردد می کنند از قطعات وارداتی مونتاژ می شوند و سهم تولید داخل در بسیاری از آنها از 30 درصد فراتر نمی رود. علیرغم برنامه های بومی سازی و بهبود کیفیت، وابستگی به واردات مواد اولیه و قطعات حیاتی همچنان بالاست. موضوعی که با هر نوسان ارز در قیمت نهایی و هزینه نگهداری خود را نشان می دهد. برای بررسی وضعیت صنعت موتورسیکلت و بازار فروش این دو چرخ جذاب با جواد میرفتابی کارشناس صنعت خودرو گفت وگو کرده ایم؛

* وضعیت خدمات پس از فروش در صنعت موتورسیکلت چگونه است؟

در حال حاضر دو شرکت در بین تولیدکنندگان موتورسیکلت عملکرد قابل قبولی در زمینه خدمات پس از فروش دارند. این شرکت ها دارای شبکه نمایندگی فعال هستند و حتی شرط گرفتن نمایندگی را برای ارائه خدمات پس از فروش گذاشته اند. اما به طور کلی، آنها هنوز تا رسیدن به یک سیستم استاندارد شبیه خودرو فاصله دارند.

* چرا نظارت بر خودروها از نظر قیمت گذاری بسیار بیشتر از موتورسیکلت است؟

در حوزه خودرو نیز قیمت ها بر اساس بخشنامه وزارت ایمنی و متناسب با نرخ تورم اعلام می شود. اما در بازار موتورسیکلت، چنین مکانیزمی کمتر دیده می شود. بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ موتورسیکلت کشور، برخی از محصولات خود را وارداتی می دانند. با افزایش نرخ ارز، قیمت این موتورسیکلت ها افزایش می یابد. از سوی دیگر حتی قطعاتی که در داخل تولید می شود، مواد اولیه آنها وارد می شود و چون ارز مناسبی به این بخش تخصیص نمی یابد، کل هزینه ها افزایش می یابد.

* کیفیت موتورسیکلت های تولید داخل را چگونه ارزیابی می کنید؟

کیفیت در برندهای بزرگ داخلی نسبتا قابل قبول است. یکی از تولیدکنندگان محصولاتی دارد که با برندهای معروف جهانی مانند کاوازاکی به فروش می رسد و یا شرکت دیگری از برندهای باکیفیت غیر چینی استفاده می کند. برخلاف تصور عموم، بسیاری از این موتورسیکلت ها دیگر فقط در چین ساخته نمی شوند، بلکه از کشورهای مختلف سرچشمه می گیرند.

دلیل اصلی بومی سازی کم، گردش محدود تولید است. شرکت هایی که توانایی ساخت قطعات را دارند به دنبال تیراژ بالا هستند تا سرمایه گذاری آنها به صرفه باشد.

*چرا میزان ساخت داخل در صنعت موتورسیکلت همچنان کم است؟

دلیل اصلی بومی سازی کم، گردش محدود تولید است. شرکت هایی که توانایی ساخت قطعات را دارند به دنبال تیراژ بالا هستند تا سرمایه گذاری آنها به صرفه باشد. از سوی دیگر حمایت دولت از این بخش بسیار کم است. بنابراین، بسیاری از تولیدکنندگان موتورسیکلت ترجیح می دهند قطعات را وارد کنند تا اینکه به بومی سازی زمان بر و پرهزینه بپردازند.

* برخی کارشناسان می گویند موتورسیکلت نقش مهمی در آلودگی هوای شهرها دارد، چرا با وجود تزریقی بودن این چالش همچنان وجود دارد؟

ما استانداردهای آلایندگی خاصی برای خودروها داریم که از سطح 85 به 122 در حال افزایش است. اما در حوزه موتورسیکلت همچنان چنین الزام و نظارتی به صورت جدی وجود ندارد. سازمان های نظارتی نخبگان کافی در این بخش ندارند و تست آلایندگی برای موتورسیکلت ها لازم نیست. تا زمانی که این موضوع به صورت رسمی وارد فرآیند تولید و شماره گذاری نشود، مشکل آلودگی پابرجاست.

موتورسیکلت های برقی اغلب بردی بیش از 70 کیلومتر ندارند و ایستگاه شارژ سریع برای آن ها وجود ندارد. در نتیجه، استفاده از آنها بیشتر محدود به افرادی است که می توانند آنها را در خانه شارژ کنند

* آیا استفاده از موتورسیکلت برقی در تهران به صرفه است؟

بله من شخصا از موتورسیکلت برقی استفاده می کنم و از کیفیت آن راضی هستم. اما باید بگویم زیرساخت های لازم برای گسترش آن هنوز فراهم نیست. موتورسیکلت های برقی اغلب بردی بیش از 70 کیلومتر ندارند و ایستگاه شارژ سریع برای آن ها وجود ندارد. در نتیجه، استفاده از آنها بیشتر محدود به افرادی است که می توانند آنها را در خانه شارژ کنند. اما در صورت ایجاد ایستگاه های شارژ شهری، قطعا این نوع موتورسیکلت ها جایگاه بیشتری در بازار پیدا خواهند کرد.