محسن شریفیان، نوازنده و پژوهشگر موسیقی نواحی ایران، در آستانه برگزاری دومین نمایشگاه صنعت موسیقی، درباره نقش این گونه رویدادها در معرفی موسیقی نواحی ایران به عموم مردم، گفت: در موزیکال های بزرگ بسیاری شرکت کرده ام. و نمایشگاه های غیرموسیقی در دنیا تا کنون و پیشینه ای دارم که قبل از ورود به نمایشگاه نمی خواهم پیش داوری کنم اما به این رویداد به عنوان افتتاحیه ای برای بخشی از موسیقی نواحی ایران چون موسیقی نواحی بیشتر مورد توجه قرار نگرفته است.
شریفیان بیان کرد: اگر نمایشگاه صنعت موسیقی مانند سایر نمایشگاه های معتبر و مهم دنیا خوب عمل کند برگزاری آن را واجب می دانم زیرا علاقه مندان به ساز در این مراسم حضور پیدا می کنند و حضور آنها باعث آشنایی با ساز می شود. و این نمایشگاه می تواند به توسعه ساخت و فروش ساز کمک کند و این نکته بسیار مهمی است.
وی تصریح کرد: برگزاری نمایشگاه اتفاق مثبتی است اما اینکه تا چه حد از این رویداد استقبال می شود و چقدر تعامل بین فعالان موسیقی و سازندگان ساز ایجاد می شود و این گفت و گوی بین رشته ای چگونه صورت می گیرد قابل پیش بینی نیست و باید باید پیش بینی کرد. امیدوارم چنین اتفاقی رخ دهد.» و برای تحقق این مهم در نمایشگاه حضور جدی خواهم داشت.
این نوازنده در پاسخ به این سوال که آیا وضعیت در حوزه موسیقی رو به بهبود است یا خیر، گفت: ما همیشه خوش بین هستیم و چاره ای جز امیدواری و خوش بینی نداریم. هر روز که از خواب بیدار می شویم سعی می کنیم به آینده و زندگی خود خوش بین باشیم و به نظرم بهتر است با این نگرش به آینده امیدوار باشیم و تلاش کنیم.
چند نکته درباره سند موسیقی و نقدهایی که وجود دارد
شریفیان درباره نقش تصویب سند ملی موسیقی در شناخت هنر موسیقی تصریح کرد: من اصلا از سند موسیقی اطلاعی ندارم و به عنوان فردی که در حوزه موسیقی نواحی ایران فعال هستم، باید بگویم که قطعا نیاز به نظرسنجی و تحقیق (حداقل در مورد موسیقی نواحی) وجود دارد. تا زمانی که در مرحله تصویب این سند نباشیم، این کار انجام نشده است. اگر موسیقی نواحی جزو سند موسیقی ایران است باید در تایید این سند به ما اطلاع می دادند اما متاسفانه تجربه تاریخی ما در این زمینه نشان داده که معمولا انجمن ها و حتی خانه موسیقی که من اخیراً متوجه شده اند، نگاه جدی تری به موسیقی نواحی ایران داشته اند. یک جورهایی خودشان را می شناسند، خیلی به موسیقی نواحی اهمیت نمی دهند و من همیشه از خانه موسیقی انتقاد کرده ام که آنچه شما به عنوان موسیقی ایرانی می شناسید فقط مربوط به موسیقی ردیف ایران است و جایی برای موسیقی نواحی نیست. شما نیستید و حتی هیات مدیره و اعضای خانه موسیقی هم اکثرا کسانی هستند که یا در زمینه موسیقی سنتی ایرانی فعالیت می کنند یا به ندرت در زمینه موسیقی پاپ فعالیت می کنند، در حالی که اگر عنوان موسیقی ایرانی را به کار ببریم باید به کل ایران توجه کنید. ایران کشور بزرگی است و هنر موسیقایی آن محدود به موسیقی ایرانی نیست، بلکه موسیقی مادر و مرجع مهم تری دارد که موسیقی اقوام ایرانی است.
وی افزود: متأسفانه موسیقی مردم ایران هرگز دیده نشده است، بنابراین وقتی صحبت از سند ملی موسیقی می شود، احساس می کنم جایی در آن نداریم. چون اگر جایی را به ما می دادند، در جریان تهیه این سند قرار می گرفتیم. کسی که سال ها در این زمینه کار کرده، مدرک درجه یک موسیقی دارد، کتاب نوشته و دستاوردهایی در این زمینه داشته، اما خبری از این سند ندارد، آیا می تواند به آن اهمیت بدهد؟ نه من و نه سایر دوستانم در حوزه های مختلف تا جایی که من از سند موسیقی اطلاعی نداریم و متاسفانه معمولا پرداختن به موسیقی نواحی ایران به صورت ویترینی است و امیدوارم اتفاقاتی بیفتد که اهالی موسیقی به خودی خود خلق می کنند و بیش از این اتفاقات. به همین دلیل انگیزه زیادی برای حضور در نمایشگاه صنعت موسیقی دارم.
ساماندهی واردات و صادرات و ایجاد فرصت در نمایشگاه
این پژوهشگر موسیقی نواحی ایران گفت: تجربه برگزاری نمایشگاه در ایران را نداشته ام اما حداقل سه موزه آلات موسیقی با سازهای جنوب ایران تهیه کرده ام و امیدوارم بتوانم نمایندگی کنم. و در حد توانم موسیقی نواحی ایران را معرفی کنم.
شریفیان با تاکید بر ظرفیت هنرمندان موسیقی ایرانی و سازندگان سازهای سنتی برای صنعتی شدن این هنر خاطرنشان کرد: قطعا پتانسیل بالایی در بین هنرمندان و سازندگان ساز وجود دارد. سازسازی در بین مردم ایران سابقه طولانی دارد و اکنون باید به فکر بهینه سازی و صادرات این سازها به خارج از کشور و ساماندهی این حوزه باشیم. سازهای سنتی بازار وجود دارد. تولیدکنندگان زیادی در جنوب ایران داریم که نی، دمام و سازهای کوبه ای مختلف تولید می کنند. در واقع این سازها و تولیدکنندگان در طول تاریخ وجود داشته اند و امروز می خواهیم این سازها را به جامعه شهری بیاوریم و در نمایشگاهی در برج میلاد به نمایش بگذاریم. ما نیز در این نمایشگاه فرصتی برای آشنایی با این سازها داریم. به نظر من یکی از زیبایی های هر نمایشگاهی می تواند برخورد با اقوام باشد. امسال سعی داریم در نمایشگاه حضوری پرشور داشته باشیم و سنت را در کنار مدرنیته معرفی کنیم.
شریفیان در پاسخ به سوالی مبنی بر معرفی ساز لیانیک گفت: زمانی که برای اولین بار در بوشهر این ساز را معرفی کردم تاکید کردم که این ساز سرآغاز حرکت الکترونیکی در موسیقی نواحی ایران خواهد بود. چه بخواهیم و چه نخواهیم در هر زمینه ای با الکترونیکی شدن ابزارها مواجه هستیم و بهتر است این امر به دست خود ما که به این هنر اهمیت می دهیم انجام شود. از این رو تیمی تشکیل دادیم و شروع به کار کردیم و در حال حاضر نسخه دوم این ساز را آماده کرده ایم که بسیاری از نقاط ایران از جمله خراسان، کردستان، هرمزگان را در بر می گیرد چرا که سازهای نی متنوعی داریم و ساز لیانیک فراهم می کند. امکان تمرین با آن لیانیک در درجه اول کارکرد آموزشی دارد که یادگیری نواختن این ساز را آسان می کند زیرا در جامعه شهری نواختن ساز در آپارتمان دشوار است و از طرف دیگر نواختن آن برای افراد مبتدی آسانتر است. این ساز با استقبال بسیار خوبی مواجه شده است، برای معرفی آن صفحه ای در اینترنت ایجاد کرده ایم و در سی روز گذشته حدود یک و نیم میلیون کاربر از این صفحه بازدید کرده اند. این استقبال نشان می دهد که ساخت چنین سازی نیاز جامعه امروزی است اما ساخت آن به معنای نادیده گرفتن سازهای سنتی نیست.
داستان نمایشگاه تولید و صنعت موسیقی «لیانیک».
وی افزود: لیانیک اولین ساز ساخته شده از ساز سنتی در موسیقی نواحی ایران است و به دنبال گسترش این ساز هستیم و اگر بتوانیم پروژه هایی را تعریف خواهیم کرد که بتواند سازهای دیگر را نیز پوشش دهد. سازهایی مانند سرنا را در دستور کار آینده خود قرار داده ایم. در ساخت لیانیک به تکنیک هایی دست یافتیم که ما را در این راه بیشتر پیش برد.
این آهنگساز تاکید کرد: ما از دیرباز در کشورمان بازار سازهای سنتی داشتیم و امروز باید به ساماندهی این عرصه توجه کنیم. صنعت تولید ساز در طول تاریخ موسیقی وجود داشته است و امروزه با ساماندهی این تجارت می توان چرخه فروش را حرفه ای تر کرد و دسترسی به ساز را آسان کرد. برای رسیدن به این هدف نیازمند افرادی دلسوز برای ایجاد فرصت برای عرضه آلات مختلف هستیم و حتی لازم است این امکان برای عرضه سازهای سنتی ایرانی در خارج از کشور فراهم شود.
شریفیان در پایان تصریح کرد: در نهایت باید بگویم که دستیابی به شرایط بهتر در عرصه صنعت موسیقی در گرو نوازندگان و سازندگان است. کسانی که در ایران مشغول به کار هستند و گرد و غبار صنعت این منطقه را می خورند می توانند به این منطقه کمک کنند. ما نباید از دولت انتظار اقدامی داشته باشیم، تا به حال کارهایی که خودمان انجام داده‌ایم بدون هیچ حمایتی از سوی دولت انجام شده است، زیرا ما دلسوز موسیقی نواحی ایران هستیم. چند وقت پیش به ایرلند رفتم و در حین صحبت با آنها پرسیدم که آیا نمونه الکترونیکی نی ایرلندی را دارید که تاکید کردند ما چنین دستگاهی نداریم زیرا دولت از ما برای ساخت آن حمایت نکرده است و ما نمی دانم چگونه چنین دستگاهی را تولید کردید. در واقع آنها نیز منتظر حمایت دولت از ساخت چنین ساختمانی بودند، اما با وجود محدودیت ها و مشکلات دست به کار شدیم و چنین ساختمانی را تولید کردیم. امیدوارم در نمایشگاه صنعت موسیقی بتوانیم سازهای بومی را در کنار انواع سازهایی که تولید می شود معرفی کنیم.
دومین نمایشگاه صنعت موسیقی از 8 آبان لغایت 11 آذرماه در محل دائمی نمایشگاه های برج میلاد تهران برگزار می شود.