رشید مشروی در آخرین روز نوزدهمین جشنواره بین المللی سینما حقیقت در نشست فیلمسازی در بحران به رعایت زبان و اندیشه های سینمایی اشاره کرد و گفت: شعار در دنیا مهم نیست. موضوعی را انتخاب می کنم و سراغش می روم. مثلاً کسی که از گرسنگی میمیرد هزاران بار در روز میمیرد. این موضوع مهمتر از مرده است. ممکن است یک نفر به شما چیزی بگوید که تبدیل به یک در بزرگ شود.
وی افزود: شخصی در فلسطین گفت من دیگر از مرگ نمی ترسم، از زندگی می ترسم و این موضوع برای من بود. موضوع دیگر ماجرای فردی بود که عاشق دختری شد که زیر آوار بود و نمی شد او را بیرون آورد. داشتم فکر می کردم اگر عشق بمیرد چه اهمیتی دارد؟ اگر ما فیلمسازان در مورد آن صحبت نکنیم، دیگر چه کسی اهمیت خواهد داد. این فیلم جاد و ناتالی بود. زیرا این دو تصمیم گرفته بودند پس از ازدواج نام پسرشان جاد و دخترشان را ناتالی بگذارند. هدف ما مستندسازی مرگ نیست، بلکه دادن امید و انگیزه برای زندگی است. در این فیلم جز یک جوان عاشق و یک احساس چیزی برای فیلمبرداری نداشتیم.
این مستندساز فلسطینی افزود: قبل از رسیدن به فیلمبرداری در غزه، من و کارگردان بر سر نام فیلم به توافق رسیدیم و تصور این بود که در یک روز بارانی، پسر به محل کشته شدن دختر برود و داستان شروع شود.
وی ادامه داد: ما داستان بمباران و جنگ نداشتیم، مثل حماس و احزاب و… وارد سیاست نشدیم و سراغ یک بی گناه رفتیم که همه چیز را از دست می دهد.
مشروی بزرگترین چالش فعالیت حرفه ای خود را تبیین اهمیت سینما در چین یک موقعیت حساس دانست و افزود: افرادی که اولویتشان تامین غذا و مسکن است به سینما اهمیت نمی دهند اما من آنها را متقاعد کردم که باید این مسیر را ادامه دهیم.
وی افزود: وقتی روایت می کنم نمی گویم فلسطینی، ایرانی و جای دیگری، بلکه انسانی است. اگر موضوع انسانی مطرح می شود، همه در آن شریک هستیم. همین اتفاق در غزه در ایران در 12 روز افتاد. ایرانی ها هم همین تجربه ها را داشتند و می توانند از آن فیلم بسازند.
وی با بیان اینکه هر کارگردانی زبان و ایده خود را دارد، افزود: مثلاً ما موضوعی داشتیم که نتوانستیم بسازیم به همین دلیل از عروسک استفاده می کردیم یا فیلمی داشتیم که همه آن نقاشی بود. فیلم جدیدی هم داریم که بر اساس صدای ضبط شده کودکان ساخته می شود و کارگردان برای اینکه بچه ها جان ندهند، سعی می کند بچه ها را در فضایی تخیلی تبدیل به انیمیشن کند.
مشروی معتقد است سینما ابزار خطرناکی است که نمی توانیم به خوبی از آن استفاده کنیم و تجربه ای بی نهایت است. در واقع فرمول خاصی برای فیلم موفق نداریم و باید به دل آن برویم و آن را انجام دهیم. فرمول اصلی این است که صادق باشیم. من اول یک فیلمساز هستم و بعد یک فلسطینی.
این مستندساز فلسطینی گفت: بزرگترین بحران ما در فلسطین رژیم صهیونیستی است. تفاوت ما با کشورهای دیگر این است که در کشورهای دیگر دوربین را می گیرند و دنبال بحران می روند. اما ما در فلسطین هدف هستیم. پس اولین هدف نجات جانتان است. اولین تلاش ما نجات جانمان است تا بتوانیم پروژه را ادامه دهیم.
گفت اولین فیلم را سال 87 ساختم، هم کارگردان بودم و هم فیلمبردار. آن زمان دوربین ها بزرگ بودند و برای صدای بد سیم به دستگاهی وصل می شد که کار را سخت می کرد و حرکت را کند می کرد.
مشروحوی افزود: گاهی برای محافظت از خودم دوربین را جلوی صورتم می گذارم. یادم هست یک بار با صدابردار پشت میز 20 سانتیمتری پناه گرفتیم.
این مستندساز فلسطینی اضافه کرد: در آن مقطع مهم این بود که شخصیت و رویداد مهم ترین و در بطن داستان باشد. ما در شرایط آرامی برای انتخاب موضوع نیستیم. ما در یک درگیری بزرگ هستیم و من خودم را به این رویداد می سپارم. من معتقدم که اول رویداد مهم است و بعد موضوع آن رویداد.
وی افزود: در ساخت مستند ابتدا باید هدف مشخص شود و از طرفی باید یک داستان را حفظ کرد و برای نسل های آینده گفت. اولین مسئله مهم در بحران، فاصله گرفتن از مفهوم قومیت است.
مشروی گفت: ممکن است در بحران صدها شهید داشته باشیم اما امروز برای من افرادی که جان سالم به در می برند از آنها مهمتر هستند. مرگ برای مرده دردناک نیست. اما برای زنده ها دردناک است. سوریه و عراق و خیلی جاهای دیگر بودم و از هفتم مهرماه 32 فیلم ساختم.
وی افزود: پیشنهاد من این است که محدودیت بودجه برای مستندساز مهم نباشد، از طرفی اگر فردی استعداد داشته باشد و سینمایی فکر کند حتی بدون امکانات هم می تواند فیلم خوبی بسازد.
این مستندساز فلسطینی ادامه داد: فیلم هایی که ساختم به کن و اسکار راه یافتند و با حداقل امکانات ساخته شدند.
مشروی ساخت فیلم «فاصله سفر» را از منظر سفر ذکر کرد و گفت: شرایط راوی مانند افرادی است که درگیر جنگ هستند و به همین دلیل نقطه سفر بود.
وی افزود: مهمترین سوال من این بود که مستند قرار است چه چیزی اضافه کند و چه نقشی را ایفا کند. ته دلم به تاثیر سینما اعتقاد داشتم برای همین سراغ ناگفته ها رفتم.
وی افزود: روزی که اسرائیل 500 فلسطینی را کشت و فقط یک عدد را در اخبار ذکر کرد، ما این اعداد را در سینما تبدیل به آدم، رویا و زندگی کردیم.
وی به تجربه می مصری، مستندساز برجسته فلسطینی اشاره کرد و گفت که او تجربه زنان در زندان های اسرائیل را در فیلم سه هزار شب ساخته است.
این فیلمساز معتقد است فیلمسازی که صادقانه صحبت کند پیام او را در سراسر دنیا خواهد شنید.