آینه کاری ثبت جهانی شد

آینه کاری ایرانی، هنری که ریشه در سنت های معماری ایران دارد، انعکاسی از ذوق زیبایی شناسانه ایرانی، هندسه مقدس و جهان بینی نور محور است. در این پنکه منحصر به فرد، آینه های کوچک با دقت مینیاتوری و هندسی بر روی سطوحی مانند سقف، گنبد، دیوار، ستون و طاق نما نصب می شود تا با شکستن نور بر روی هزاران سطح درخشان، فضایی معنوی، پویا و باشکوه ایجاد کند. تالار آیینه کاخ گلستان تهران و بخش‌هایی از مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان از مهم‌ترین جلوه‌های تاریخی این هنر در سطح جهانی است. آثاری که خوانش ایرانی از نور، نظم، تناسب و تعالی معنوی را در قالب معماری مجسم می کند.

فرآیند آینه کاری مجموعه ای از مهارت های پیچیده طراحی، طراحی، کنده کاری آینه، گچ کاری، گچ کاری، نقاشی و تکنیک های موزاییک است. فرآیندی ظریف و دشوار که نیازمند سالها تجربه تخصصی، دقت هندسی و درک عمیق تناسبات معماری ایرانی است. در اجرای این هنر آینه هایی با برش های الماس مانند در ابعاد و طرح های مختلف تهیه می شود و سپس با چسب های طبیعی و دوستدار محیط زیست مانند سریش روی سطح کار نصب می شود. نقوشی مانند هندسه ایرانی، نقوش گل، نقوش اسلیمی، پرندگان و طرح های برآمده یا تخت به این هنر غنا و هویت بخشیده است.

در فرهنگ ایرانی، آینه همواره مظهر پاکی، روشنایی، صداقت و مظهر حقیقت بوده است. مفهومی که نه تنها به عنصر زیبایی شناختی در آیینه کاری معماری، بلکه به زبان معنایی معماری تبدیل شده است. انعکاس نور در آینه های کوچک جلوه های بصری منحصر به فردی ایجاد می کند و عملکردی کاربردی در روشنایی فضا و مدیریت مصرف انرژی دارد. همین امر این هنر را در زمره هنرهای ماندگار و هوشمند معماری سنتی قرار می دهد.

پرونده ثبت نام «مهارت های آینه سازی در معماری ایرانی» با مشارکت گسترده صنعتگران برجسته، مرمتگران، معماران، دانشگاه ها، انجمن های تخصصی و انجمن های محلی و حرفه ای از شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و قم تهیه و تکمیل شد. یونسکو پس از ارزیابی های کارشناسی و میدانی، تداوم زنده بودن مهارت ها، انتقال فعال بین نسلی، گستره کاربرد و نقش اجتماعی و فرهنگی این هنر را از مهمترین دلایل واجد شرایط بودن آن برای ثبت جهانی اعلام کرد.

ثبت جهانی «مهارت های آینه سازی در معماری ایران» نه تنها ادای دینی به یکی از اصیل ترین فنون معماری ایرانی است، بلکه فرصتی راهبردی برای ارتقای دیپلماسی فرهنگی، توسعه گردشگری هنری، تقویت هویت ملی و معرفی ظرفیت های تمدنی ایران در مقیاس جهانی است. این ثبت، ایران را یک قدم به تثبیت جایگاه خود به عنوان یکی از مراکز اصلی تولید معنا، زیبایی و مهارت در جهان نزدیکتر می کند. مکانی که ریشه در میراثی دارد که هم مبتنی بر سنت و هم در افق آینده باشد، چراغ راه فرهنگ جهانی به شمار می رود.