بازار انرژی ایران در آستانه یک نقطه حساس قرار دارد. با اعلام رسمی این نشست کمیسیون تطبیق مجلس برای بررسی مصوبه «بنزین سه نرخی».نگاه افکار عمومی، فعالان اقتصادی و حتی بازار ارز به این تصمیم معطوف شده است. تصمیمی که نه تنها می تواند قیمت بنزین بلکه مسیر تورم، هزینه حمل و نقل و حتی قیمت دلار در روزهای آینده تاثیر بگذارد.
مصوبه دولت که روز سه شنبه چهارم آذر در رسانه ها منتشر شد، حالا باید از فیلتر قانونی مجلس عبور کند. اما چیزی که بیش از همه جلب توجه می کند این است ارزش واقعی قیمت بنزین در معادلات جدید اقتصادی است: بنزین 1500، 3000 و 5000 تومانی به تعادل می رسد یا موج جدیدی از التهاب ایجاد می کند؟
قیمت بنزین در سیاست جدید دولت چقدر است؟
با توجه به متن منتشر شده:
-
هر ماشین ماهانه بنزین 60 لیتری 1500 تومن خواهد داشت
-
بنزین 100 لیتری 3000 تومان به سهمیه اضافه می شود
-
مصرف بیش از این مقدار، با بنزین 5000 تومان و با کارت صندلی خواهد بود
اما سوال اصلی این است: ارزش قیمت بنزین در این مدل سه نرخی چگونه تعریف می شود؟
کارشناسان بر این باورند که دولت در تلاش است بین دو هدف تعادل برقرار کند:
-
حفاظت از مصرف کننده را حفظ کنید
-
کاهش فشار یارانه های پنهان بر بودجه
هیات تعدیل مجلس چیست و چرا برای قیمت بنزین اهمیت دارد؟
هیئت تطبیق یک نهاد مشورتی مبتنی بر اصول است 85 و 138 قانون اساسی تشکیل شده و وظیفه دارد:
انطباق مصوبات دولت با قوانین کشور
از تخطی از قانون بپرهیزید
در صورت وجود مشکل، رزولوشن را برای اصلاح برگردانید
در این صورت هیأت اجرا باید تصمیم بگیرد که آیا تصویب شده است یا خیر قیمت سه برابری بنزین قانونی هست یا نه؟
ارزش قیمت بنزین از نظر معیشت مردم
برای خانوارهای فقیر و متوسط، بنزین فقط یک کالا نیست. بلکه:
-
عامل تعیین کننده هزینه رفت و آمد
-
تاثیر بر قیمت کالا
-
ماشه ای برای افزایش یا کاهش فشار تورم
به همین دلیل، ارزش قیمت بنزین برای افراد ارتباط مستقیمی با سفره خانواده دارد.
خودروهای نو و بنزین 5000 تومانی تغییر جدی در قیمت بنزین
طبق قطعنامه:
ماشین های جدید شماره گذاری شده
خودروهای وارداتی و تعدادی جدید داخلی
سهمیه بنزین یارانه ای ندارند و مستقیم 5000 تومان بنزین بزنند.
این مفهوم است ارزش قیمت بنزین برای خریداران خودروهای جدید کاملاً تغییر می کند.
ارزش قیمت بنزین و رابطه آن با قیمت دلار
یکی از نگرانی های جدی بازار تاثیر غیرمستقیم این تصمیم است قیمت دلار به همین دلیل است
-
افزایش هزینه سوخت ← افزایش هزینه حمل و نقل کالا
-
افزایش هزینه حمل → افزایش قیمت
-
رشد قیمت ← فشار بر بازار ارز
به همین دلیل، تحلیلگران اغلب به کلمه کلیدی «قیمت دلاری بنزین» اشاره می کنند.
نقش محمدباقر قالیباف در سرنوشت گرانی بنزین
طبق قانون، این رئیس شورای اسلامی که در نهایت باید تکلیف این مصوبه را مشخص کند. محمد باقر قالیباف می تواند:
قطعنامه را تایید کند
آن را برای اصلاح برگردانید
اجرای آن را متوقف کنید
تصمیم او، می تواند مسیر باشد ارزش قیمت بنزین برای ماه های آینده تعیین کنید.
ارزش قیمت بنزین از دیدگاه کارشناسان انرژی
کارشناسان معتقدند که اگر:
-
قیمت سوم خیلی دور است ← فشار اجتماعی ایجاد می کند
-
اگر شکاف کم باشد ← کسری بودجه ادامه خواهد داشت
به همین دلیل، تنظیم دقیق ارزش قیمت بنزین تصمیم بسیار حساسی است.
آیا بنزین 5000 تومان واقعی است؟
بر اساس متن قطعنامه:
کارت مکان فعال می شود
کارت شخصی کمکی به مصرف مازاد نمی کند
نظارت الکترونیکی بلادرنگ طراحی شده است
همه این موارد نشان می دهد که بنزین 5000 تومانی کاملا جدی است.
ارزش قیمت بنزین برای تاکسی ها و رانندگان اینترنتی
یکی از حساس ترین گروه ها:
-
تاکسی های شهری
-
درایورهای اسنپ و تپسی
-
حمل و نقل عمومی نیمه خصوصی
در صورت اجرای کامل دولت در نظر دارد یارانه جبرانی برای این گروه ها در نظر بگیرید.
سناریوهای آتی قیمت بنزین پس از جلسه هیئت تطبیق
سه سناریوی ممکن:
سناریو 1: تصویب کامل قطعنامه
← اجرای سریع بنزین سه نرخی
سناریو 2: اصلاح جزئی
← تغییر حد سهمیه یا قیمت سوم
سناریو 3: توقف یا به تعویق انداختن
→ به سیستم دو نرخی فعلی برگردید
در هر سه مورد، مفهوم ارزش قیمت بنزین تغییر خواهد کرد
چرا افکار عمومی نسبت به قیمت بنزین حساس است؟
تجربه قبلی نشان داده است که هر تصمیمی در مورد بنزین:
-
واکنش اجتماعی را به همراه دارد
-
بر بازارها تأثیر می گذارد
-
حتی فضای سیاسی را تغییر می دهد
تحلیل روانی بازار بنزین سه نرخی چه پیامی به جامعه می دهد؟
از دیدگاه روانشناسی اقتصادی:
-
گرانی بنزین → ذهنیت تورم
-
ذهنیت تورمی ← خریدهای احساسی
-
خرید احساسی ← عدم تعادل بازار
جمع بندی نهایی: جلسه روز دوشنبه، نقطه عطفی برای قیمت بنزین
جلسه روز دوشنبه هیات تطبیق مجلس می تواند یکی از مهم ترین جلسات اقتصادی سال باشد. چرا
سرنوشت بنزین سه نرخی مشخص می شود
تکلیف قیمت 5000 تومان مشخص می شود
مسیر ارزش قیمت بنزین رفع خواهد شد
سوال 1: بنزین سه نرخی یعنی چه؟
یعنی بنزین با سه قیمت 1500، 3000 و 5000 تومان عرضه می شود.
سوال 2: جلسه هیات تطبیق چه زمانی برگزار می شود؟
طبق اعلام رسمی دوشنبه آینده.
سوال 3: آیا قیمت بنزین قطعا 5000 تومان است؟
هنوز قطعی نیست و باید منتظر تصمیم نهایی مجلس باشیم.
اگر بخواهید زودتر از تصمیم نهایی مجلس در مورد قیمت بنزین و تاثیر آن بر بازار را دریابید، گزارش فوری خبرگرافی این مقاله را دنبال کنید و برای دیگران ارسال کنید.
منابع خبری
-
خبرگزاری فارس
-
قوانین اساسی جمهوری اسلامی ایران
-
گزارش خبرنگار پارلمانی