به گزارش فوریت ها، مشکل شدید کم آبی در روزهای اخیر باعث ناامیدی مسئولان و مردم شده است. در حالی که همه می دانند که مشکل کم آبی در ایران همیشه وجود داشته است. با این حال پدران ما در ادوار گذشته علیرغم سادگی سیستم ها و نبود تکنولوژی روز، هرگز دست از تلاش برنداشتند و همواره برای رفع مشکل کم آبی تلاش می کردند.
ایرانیان باستان که در مناطق کم آب و کویری زندگی می کردند و توانستند تمدن های باشکوهی را در دل این مناطق ایجاد کنند، با خلاقیت، تجربه و تلاش خود توانستند سیستم های آبرسانی پیچیده ای ایجاد کنند و با این روش ها مشکل کم آبی، تامین آب شرب، تامین آب کشاورزی و … را حل کنند.
برخی از مهمترین راهکارهای ایرانیان باستان در حل مشکل کم آبی به شرح زیر است:
الف- ایجاد قنات یا قنات
یکی از خلاقانه ترین روش های تامین آب کشاورزی در دل سرزمین های کویری ایران، قنات سازی بوده است. ایرانیان باستان با حفر چاه های متوالی در اعماق مختلف می توانستند به سفره های زیرزمینی آب شیرین برسند و سپس با حفر تونل و چاه آن را به زمین های کشاورزی خود منتقل کنند.
ساخت قنات یکی از خلاقانه ترین روش های تامین آب کشاورزی و آشامیدنی بود که برای اولین بار در ایران باستان مورد استفاده قرار گرفت و به ویژه در بیابان های سخت و خشن ایران توانسته بود آب مورد نیاز بخش های مختلف را تامین کند.
ب سیستم انتقال آب از چشمه به شهر
این سیستم در پاسارگاد و تخت جمشید به خوبی رعایت شده است. در این سیستم خلاقانه که توسط ایرانیان ابداع شد، آب از چشمه در کوهستان به شهر منتقل می شد. برای انتقال آب از چشمه به شهر، کانال هایی در کوه ها حفر کردند. این کانال ها صاف شده و با شیب مناسب به کاخ و شهر منتقل شدند. همچنین لوله ها و کانال های کنده شده را معمولاً با خشت و رنگ و نوعی چسب می پوشاندند تا آب هدر نرود و لاشه حیوانات در آنها نیفتد. سیستم آبرسانی تخت جمشید بسیار پیچیده بود و با مهندسی خاص و خلاقانه، آب را به سرتاسر شهر و اتاق‌های کاخ منتقل می‌کرد.
ج. حفاری سیستم ذخیره آب باران
یکی دیگر از سیستم های پیچیده مشاهده شده در تخت جمشید حفر تونل از زمین های شیب دار برای انتقال آب باران به مخازن ویژه است. این مخازن آب باران را به خوبی ذخیره می کردند. این سیستم باعث می شد آب باران هدر نرود و برای روزهای سخت استفاده شود.
همچنین این سیستم از ورود سیلاب به داخل شهر جلوگیری می کند و خانه ها تخریب نمی شوند. در سیل چند سال پیش که بسیاری از مناطق شیراز را ویران کرد، این سیستم دقیق انتقال آب در تخت جمشید آب را هدایت کرد و آسیبی به مناطق مختلف تخت جمشید وارد نکرد.
د سیستم انتقال آب چرخشی
سازه های آبی شوشتر که در دوره هخامنشیان ساخته شده اما در زمان شاپور اول و توسط اسرای رومی جنگ ادسا بازسازی شده اند، یکی از بهترین سیستم های انتقال آب مدور به حساب می آیند. این سیستم مجموعه ای به هم پیوسته از 13 اثر تاریخی شامل پل ها، سدها، آسیاب ها، آبشارها، کانال های شیب دار و تونل های آبی عظیم است. این 13 اثر به صورت یک سیستم هیدرولیک واحد و در ارتباط با یکدیگر کار می کنند و می توانند آب را به صورت دایره ای از مکانی به مکان دیگر منتقل کرده و پس از انتقال به مخزن، آن را به مناطق مختلف هدایت کنند.
ه. سدها
سدهای مختلف ساخته شده در ایران باستان از طغیان رودخانه ها و سیلاب ها جلوگیری می کرد و به خوبی می توانست آب مورد نیاز کشاورزان را تامین کند. سد تاریخی کرت یکی از این سدهای تاریخی است. کرت یکی از الگوهای سدسازی در جهان است که برخی افراد آن را یکی از شگفت انگیزترین دستاوردهای قرون وسطی در جهان معرفی می کنند. نکته مهم دیگر برای ساخت سد بتنی این است که پس از ساخت، هزینه های مالی ناشی از سیلاب بسیار کاهش یافته و نیازی به ایجاد سیستم زهکشی سیلاب نبود.