با انتشار فهرست نامزدهای جوایز «گرمی 2026»، نام مهران متین در رده بهترین اجرای موسیقی آفریقا به عنوان یک نوازنده ایرانی درخشید و حالا باید تا اول فوریه (12 بهمن) منتظر بمانیم و ببینیم که آیا آهنگ «امید و عشق» با ادی کندا – خواننده طلایی از اوباما به پایان می رسد یا نه؟
گرما چیست و چرا مهم است؟
جوایز گرمی که در اصل جوایز گرامافون نامیده می‌شود، یک جایزه موسیقی است که توسط آکادمی ملی هنرهای ضبط و علوم برای قدردانی از دستاوردهای صنعت موسیقی ارائه می‌شود. نشان این مراسم گرامافون طلاکاری شده است و مراسم اهدای جوایز سالانه با اجرای هنرمندان برجسته و اهدای جوایز به محبوب ترین ها همراه است. در میان سه رویداد بزرگ موسیقی در جهان، “گرمی” بزرگترین آنها است. در کنار جوایز اسکار برای دستاوردهای سینمایی، جایزه امی برای دستاوردهای تلویزیونی، و جایزه تونی برای دستاوردهای تئاتر، جایزه گرمی یکی از چهار جایزه بزرگ سالانه سرگرمی آمریکا است.
گرمی چهار جایزه دارد، از جمله آلبوم سال، رکورد سال، آهنگ سال و بهترین هنرمند جدید. همچنین شش جایزه ویژه از جمله جوایز افسانه، جایزه یک عمر دستاورد، جایزه اعتماد، تالار مشاهیر گرمی، جایزه فنی گرمی و شخص سال MusiCares در میان سایر بخشهای مراسم وجود دارد.
جایگاه هنرمندان ایرانی در گرمی چیست؟
شاید بتوان دهه 2000 را سرآغاز جدی حضور هنرمندان ایرانی در گرامی دانست. در این دوره چهره های برجسته موسیقی اصیل ایرانی با آثار فاخر خود مورد توجه آکادمی گرمی قرار گرفتند. از اردشیر فرح گرفته تا حسین علیزاده، کیهان کلهر و محمدرضا شجریان همگی در بخشهای مهم این جایزه ردپای خود را به جا گذاشته اند.
اردشیر فرح
اولین باری که ایرانیان توانستند در این جایزه به موفقیت دست یابند به سال 1992 (1372) برمی گردد. اردشیر فرح در آن دوره کاندیدای آلبومی به نام «آمریکاها» در قالب گروه «غریبه ها و فرح» بود و این اتفاق فراتر از نامزدی نبود.
حسین علیزاده
حسین علیزاده تاکنون سه بار برای آلبوم های «فریاد»، «به سر نادی» و «به تماشای آب های سفید» نامزد دریافت جایزه گرمی در بخش بهترین آلبوم سال شده است، اما این هنرمند باتجربه هرگز نتوانست گرامافون طلایی را لمس کند. اگرچه او یک بار اعلام کرد که نیازی به چنین جوایزی ندارد.
علیزاده که قرار بود در سال 1392 نشان «شوالیه هنر و ادبیات فرانسه» را دریافت کند، انصراف خود را از دریافت این جایزه اعلام کرد و در نامه ای سرگشاده نوشت: اگر سفیر سیاسی و فرهنگی فرانسه هدیه ملت فرهیخته فرانسه را بر سینه هنرمندان بزرگمان نصب کند، آن را ارج می نهیم و ستارگان سرافراز خود را نیز ستوده ایم.
با این حال علیزاده اضافه کرده بود که «شاید اگر مسئولان توجه می کردند و هنر والای موسیقی کشورمان را درک می کردند، هدیه و عنوانی از سوی بیگانگان تا این حد بازتاب نمی یافت». وقتی در فضای هنری نور کافی نباشد، یک چراغ کوچک تبدیل به خورشید می شود.
کاهان کلهر
کیهان کلهر، نوازنده چیره دست کمانچه و آهنگساز، چهار بار نامزد دریافت جایزه گرمی شده است. «بی تو نمی توانم»، «فریاد»، «باران» و «فراتر از نقشه جغرافیا» عناوینی هستند که کلهر به عنوان آهنگساز و نوازنده در آن ایفای نقش کرد و همگی نامزد دریافت جایزه «گرمی» شدند. اما سرانجام در پنجاه و نهمین دوره جایزه گرمی، کیهان کلهر به همراه گروه جاده ابریشم به رهبری یویوما توانستند با آلبوم Sing me home برنده جایزه گرمی بهترین موسیقی جهان شوند.
محمدرضا شجریان
محمدرضا شجریان در زمان حیات خود دو بار نامزد دریافت جایزه گرمی شد. محمدرضا شجریان در سال 1380 دو آلبوم «بی تو سر نامی» و «فریاد» منتشر کرد که با همکاری حسین علیزاده، کیهان کلهر و همایون شجریان اجرا شد. با این حال شجریان نیز موفق به دریافت جایزه گرمی نشد.
حمید سعیدی
حمید سعیدی آهنگساز ایرانی تاکنون دو بار برنده جایزه گرمی شده است. او برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ با گروه موسیقی «افیون ماه» برنده جایزه گرمی در بخش موسیقی «عصر جدید» شد. این هنرمند مقیم لس آنجلس بار دیگر در گرمی 2023 با گروه “White Sun” برنده جایزه گرمی در بخش موسیقی عصر جدید شد.
شروین حاجی پور
شروین حاجی پور در شصت و پنجمین دوره جوایز گرمی در سال 2023 با ترانه «برای» برنده بهترین آهنگ تأثیرگذار بر تغییرات اجتماعی شد.
جایزه شروین در زمان اهدای جوایز گرمی توسط همسر رئیس جمهور آمریکا اعلام شد و حاجی پور در واکنش به این جایزه گفت: من و همه مردم ایران از این جایزه خرسندیم، اما باید بگویم بخش زیادی از زندگی و شادی مردم ایران و منطقه توسط دولت نابود شده است که همسر رئیس جمهور آن کشور این جایزه را به خاطر یک اثر هنری به من می داد.
من کشور عزیزم را با همه زیبایی هایش دوست دارم و اینجا خواهم ماند.»
مهران متین
حالا مهران متین – هنرمند سیرجانی – بار دیگر این فرصت را برای موسیقی ایرانی در جایزه گرمی فراهم کرده است. او با قطعه «امید و عشق» که با هنرمندی اوگاندایی الاصل ادی کنزو ساخته شده در این مسابقات حضور دارد.
سابقه حضور موسیقی آفریقایی در مراسم گرمی به دهه 1960 برمی گردد و در طول سال ها با معرفی دسته بندی های تخصصی تر، جایگاه آن قوی تر شده است.
این در حالی است که مهران متین که از نوازندگان دهه 80 محسوب می شود در نواختن کمانچه، تار و سه تار تخصص دارد.
به نظر می رسد هنرمندان جوان با استفاده از ابزارهای دیجیتال، آشنایی عمیق با فرهنگ جهانی، جسارت و بی پروایی قدرت حضور در صحنه جهانی را دارند.