قسمت اول لایحه بودجه سال 1404 شامل احکام و تبصره ها و همچنین منابع درآمدی به شورای اسلامی شهر تقدیم شد. بررسی این بخش در کمیسیون تلفیق بودجه به پایان رسیده و به زودی در صحن علنی مجلس ادامه خواهد یافت.
پس از اتمام این مرحله، قسمت مربوط به جداول و اعتبارات هزینه ای لایحه بودجه 1404 تقدیم مجلس و در کمیسیون تلفیق بررسی می شود.
تغییرات مهم لایحه بودجه 1404 در کمیسیون تلفیق
یکی از تغییرات مهم در بودجه 1404 در تجمیع افزایش چشمگیر درآمدهای مالیاتی است. این افزایش با هدف کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و تقویت منابع درآمد پایدار صورت می گیرد.
تلاش برای کاهش وابستگی به منابع نفتی و افزایش درآمدهای غیرنفتی نیز از دیگر نکات مورد توجه است. در این راستا سیاست هایی برای تقویت بخش صنعت، فناوری اطلاعات و صادرات غیرنفتی در نظر گرفته شده است.
بودجه عمرانی به منظور توسعه زیرساخت ها و پروژه های ملی افزایش یافته است. این امر با هدف ایجاد اشتغال و تحریک رشد اقتصادی کشور انجام می شود.
بودجه بخش های اجتماعی و حمایتی برای رفع نیازهای اقشار آسیب پذیر جامعه افزایش یافته است. این شامل افزایش اعتبارات بخش های بهداشت، آموزش و حمایت اجتماعی است.
ایجاد تسهیلات و مشوق های جدید برای بخش خصوصی جهت سرمایه گذاری در پروژه های بزرگ و استراتژیک کشور مد نظر است.
افزایش شفافیت مالی و نظارت بر هزینه ها از دیگر محورهای تغییرات این لایحه است. هدف از این تغییرات بهبود بهره وری و جلوگیری از اتلاف منابع عمومی است.
پس از اتمام بررسی، این لایحه باید جداول و ارقام تفصیلی را برای اعتباربخشی به بخش‌های مختلف درج کند و در مرحله بعد جزئیات بودجه را در کمیسیون تلفیق بررسی کند.
در ادامه به بررسی جزئیات تغییرات اعمال شده در کمیسیون تلفیق می پردازیم.
در بند الف تبصره 1 یکی از معافیت های کلی درج شده در لایحه بودجه دولت توسط کمیسیون تلفیق بودجه حذف شده است. به عبارت دیگر تسهیلات مندرج در 3 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها و قانون جهش تولید دانش بنیان در مصوبات تلفیق حذف شده است.
این در حالی است که کل معافیت های مالیاتی برای اشخاص حقوقی 750 میلیارد تومان و برای اشخاص حقیقی 75 میلیارد تومان است.
توجه به جزئیات مصوبه واردات خودرو در سال 1404
در تبصره یک، علیرغم وعده دولت مبنی بر واردات 2 میلیارد یورویی خودرو در سال بعد، دولت شرایط پیچیده ای مانند رعایت قانون هوای پاک یا شرایط واردات را برای صادرکنندگان در نظر گرفته بود. کمیسیون تلفیق کل بخش را اصلاح کرده و اولاً بانک مرکزی را موظف به تأمین ارز برای خودروها کرده است و ثانیاً میزان ارز اختصاص یافته به این بخش 3 میلیارد یورو تعیین شده است.
هر فصل باید 20 درصد از این بخش به دست آید. هزینه ورود خودرو نیز 80 درصد تعیین شده است. همچنین مزایده عمومی صدور مجوز واردات خودرو از طریق سامانه تدارکات دولتی یا بازار سرمایه انجام می شود. همچنین واردات خودرو برای ایرانیان خارج از کشور بدون انتقال ارز مجاز است.
در تبصره 2 یکی از نکات جالب انتقال صندوق بازنشستگی کشوری به صندوق تامین اجتماعی است. این مصوبه به طور کامل در کمیسیون تلفیق تصویب شده است. در این مصوبه همچنین تاکید شده است که از این پس کارکنان دولت به صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی بپیوندند.
نکته جالب دیگر این است که میزان ارز تخصیصی به کالاهای اساسی در سال 1404 و همچنین نرخ آن نسبت به لایحه اولیه بودجه تغییری نکرده و 12 میلیارد دلار پیش بینی می شود.
مهمترین تغییرات کمیسیون تلفیق در لایحه بودجه 1404
1. تسهیلات حمل و نقل عمومی (تبصره 5):
به شهرداری ها اجازه انتشار اوراق مالی اسلامی تا سقف 350 هزار میلیارد ریال داده شد. این اوراق برای توسعه خطوط مترو، نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی و ساخت زیرساخت های مرتبط در نظر گرفته شده است. بازپرداخت این اوراق توسط 50 درصد دولت و 50 درصد شهرداری ها تضمین شده است.
2. افزایش سقف معافیت مالیاتی (تبصره 6):
کمیسیون تلفیق سقف معافیت مالیاتی سالانه را از 2 میلیارد ریال در لایحه اولیه به 2.88 میلیارد ریال افزایش داد. همچنین نرخ های مالیات بر درآمد به پنج مرحله (10، 15، 20، 25، 30 درصد) تقسیم شد. این تغییر با هدف کاهش فشار مالیاتی بر دهک های پایین صورت گرفت.
3. کاهش سقف پوشش مالیات بر دارایی (تبصره 6):
سقف ارزش زمین و واحدهای مسکونی غیرمتخصص مشمول مالیات از 1000 میلیارد ریال به 500 میلیارد ریال کاهش یافت. نرخ مالیات نیز از 1 در هزار به 2 در هزار افزایش یافت. همچنین واحدهای غیرمجاز تا زمان دریافت پروانه ساخت از این مالیات معاف شدند.
4. افزایش مالیات خودروهای لوکس (تبصره 6):
کمیسیون تلفیق سقف ارزش خودروهای لوکس مشمول مالیات را از 100 میلیارد ریال به 50 میلیارد ریال کاهش داد و نرخ مالیات سالانه مازاد بر ارزش این خودروها را از 0.5 درصد به 1 درصد افزایش داد.
5. تغییر مالیات بر ارزش افزوده (تبصره 6):
مالیات بر ارزش افزوده برخی کالاها از جمله محصولات دخانی افزایش یافت. منابع حاصل از این افزایش مالیات به توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی و پروژه های زیست محیطی اختصاص یافت.
6. کاهش مالیات شرکت های پذیرفته شده در بورس (تبصره 6):
نرخ موثر مالیات برای شرکت های بورسی و فرابورسی که دارای مجوز فعالیت هستند 5 واحد درصد کاهش یافت. این اقدام در راستای حمایت از شفافیت و جذب سرمایه در بورس صورت گرفت.
7. افزایش مالیات گوشی های لوکس (الحاقی به تبصره 6):
هزینه ورودی برای گوشی های بالای 600 دلار به 15 درصد و برای تلفن های بالای 1000 دلار تا 30 درصد افزایش یافت. این منابع صرف توسعه فناوری و زیرساخت های مخابراتی خواهد شد.
8. عوارض جدید مدیریت پسماند و محیط زیست (تبصره 6):
کمیسیون تلفیق عوارض جدیدی برای مدیریت پسماند و کاهش آلودگی محیط زیست تصویب کرد. منابع حاصل از آن صرف مدیریت پسماند، کاهش آلودگی هوا و ایجاد کمربند سبز شهری می شود.
9. تغییر مهلت اجرای سامانه های فروشگاهی (الحاقی به تبصره 6):
مهلت اجرای کامل قانون سامانه های فروشگاهی و پایانه های فروش از پایان سال 1403 به سال 1404 تمدید شد.
10. افزایش سهم مالیات سبز (تبصره 6):
سهم مالیات سبز به 40 درصد از درآمد مالیاتی مربوط به انتشار افزایش یافت. این منابع به توسعه حمل و نقل عمومی، مدیریت زباله و کاهش آلودگی هوا اختصاص یافت.
11. تخصیص منابع مازاد مالیاتی (تبصره 7):
10 درصد از مازاد درآمدهای مالیاتی به سازمان امور مالیاتی و مابقی به تکمیل طرح ها و پروژه های استانی قابل پایان در سال 1404 اختصاص یافت.
12. شفافیت در واردات خودرو (تبصره 7):
حقوق ورودی خودروهای وارداتی بر اساس 100 درصد ارزش گمرکی خودرو محاسبه و نرخ ارز بر اساس نرخ مرکز مبادلات طلا و ارز تغییر کرد. همچنین فرآیند واردات خودرو فقط از طریق مزایده انجام خواهد شد. همچنین در یکی از مهم ترین تغییرات سال آینده، حدود 3 میلیارد یورو به واردات خودرو از طریق بانک مرکزی اختصاص می یابد که در مقایسه با پیش بینی اولیه دولت، یک میلیارد یورو بیشتر است. همچنین در مصوبه تلفیق، نرخ حقوق ورودی نیز 80 درصد ذکر شده است.
13. واردات خودروهای آمبولانس (الحاقی به تبصره 7):
مجوز واردات 3500 دستگاه آمبولانس برای سازمان های بهداشتی و اجتماعی صادر شد. این خودروها از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف بوده و فروش آنها تا 10 سال ممنوع است.
14. کاهش حقوق ورودی نهاده های دامی و کشاورزی (تبصره 8):
عوارض واردات نهاده های کشاورزی و دامی مانند ذرت، سویا و جو از 5 درصد به 1 درصد کاهش یافت. منابع حاصله برای حمایت از تولید داخلی گوشت قرمز و مرغ استفاده خواهد شد.
15. معافیت مالیاتی واردات کالاهای اساسی و دارو (تبصره 8):
عوارض واردات کالاهای اساسی، دارو، تجهیزات پزشکی و شیر خشک به 1 درصد کاهش یافت. این اقدام به منظور کاهش هزینه های درمانی و فشار مالی بر خانوارها صورت گرفت.
16. حمایت از ورزش و جوانان (تبصره 18):
27 درصد مالیات بر ارزش افزوده به سازمان امور جوانان و توسعه ورزش همگانی اختصاص یافت. 60 درصد از این منابع به وزارت ورزش و جوانان و 40 درصد به وزارت آموزش و پرورش اختصاص یافت. استفاده از این منابع برای ورزش حرفه ای ممنوع است.
17. افزایش مالیات دخانیات و تنباکو (تبصره 18):
عوارض جدید بر واردات تنباکو و محصولات تنباکو وضع شد. منابع حاصله صرف توسعه زیرساخت های تولید داخلی و کاهش مصرف دخانیات می شود.
18. افزایش مالیات بر انرژی و حمل و نقل (تبصره 18):
اثرات آلودگی صنعتی و مصرف سوخت افزایش یافت. منابع حاصل صرف پروژه هایی برای کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی و توسعه انرژی پاک می شود. این تغییرات با تاکید بر حمایت از تولید داخلی، کاهش وابستگی به نفت، توسعه زیرساخت ها و توجه به عدالت مالیاتی در کمیسیون تلفیق تصویب شده است. در صورت نیاز به توضیح بیشتر در هر بخش به من اطلاع دهید.