انتشار اخیر «بلا حدید»، یکی از چهره های شناخته شده دنیای مد و مد که اصالتاً فلسطینی دارد، با نمایش مجموعه ای از عناصر آشنا برای مخاطب ایرانی از جمله فرش، گلاب، تخته نرد یا غذاهای خاورمیانه و نمادهای موجود در پس زمینه خود، بار دیگر بحثی قدیمی اما مهم را زنده می کند. عناصر فرهنگی، تاریخی، نمادهای سنتی و هویتی ایران چگونه در زندگی روزمره شخصیت های بین المللی ظاهر می شود و چه معنا و پیامدهایی را می توان برای این حضور قائل شد؟ معنایی فراتر از یک انتخاب صرفاً تزئینی یا تصویری و حتی یک سوغات.
وجود فرش، گلاب، بافتهای سنتی، غذاها و عناصر کوچک اما نمادین فرهنگهای منطقه در تصاویر آنها اغلب بهعنوان نوعی «مد فرهنگی» تلقی میشود، اما در پس این مد حقیقتی عمیقتر نهفته است که وقتی فرهنگها از مرزهای محلی عبور میکنند و بخشی از زندگی شخصیتهای جهانی میشوند، در واقع وارد مرحله جدیدی از زندگی و تداوم میشوند.
اما واقعا این حضور چه معنایی دارد؟ آیا دیدن فرش ایرانی، گلاب، شیرینی یا نقشهای شرقی در خانه و زندگی چهرههایی مانند بلا حدید نشاندهنده تأثیر فرهنگ ایرانی است؟ و مهمتر از آن، آیا این دیده شدن ها به حفظ و تقویت میراث فرهنگی و عناصر ناملموس ایرانی در گستره جغرافیایی وسیع تری کمک می کند؟
طبق تعریف یونسکو، «میراث ناملموس» به مجموعهای از آداب و رسوم، مهارتها، هنرهای سنتی، آیینها، روشهای تولید و روایتهایی اطلاق میشود که از نسلهای قبل به ما رسیده و همچنان در زندگی امروزی نقش دارند. این میراث بر خلاف بناهای تاریخی بدنه ثابتی ندارد. بلکه در رفتارها، مهارت ها، تجارب روزانه و اشیاء ساخته دست انسان وجود دارد.