گرانی و کمیابی در بازار قطعات خودروهای وارداتی و چینی

امید محمدی; بازار گروه خودرو: بازار خودرو کشور در سال های اخیر بیش از آنکه با نوسانات قیمت خودرو شناخته شود، با بحرانی پنهان اما عمیق تری به نام «قطعات یدکی» دست و پنجه نرم می کند. بحرانی که نه تنها صاحبان خودروهای وارداتی، بلکه صاحبان خودروهای مونتاژی و به ویژه محصولات چینی را نیز درگیر کرده است. افزایش قیمت قطعات، کمیاب شدن برخی اقلام مصرفی، ضعف شبکه خدمات پس از فروش و ناهماهنگی فناوری های جدید خودرو با دانش تعمیرات موجود، مجموعه ای از چالش ها را ایجاد کرده که نتیجه آن نارضایتی گسترده مصرف کنندگان است. در این میان سوالات مهمی مطرح می شود: چرا قطعات برخی از خودروهای چینی کمیاب تر و گران تر هستند؟ آیا کیفیت خودروهای وارداتی مونتاژ چین با نسخه های اصلی متفاوت است؟ وضعیت دانش فنی و تعمیرات خودروهای الکترونیکی جدید در کشور چگونه است؟ برای بررسی این موضوعات با رضا برن آبادی، کارشناس صنعت خودرو گفت وگو کرده ایم؛

وقتی یک خودروی چینی 2 میلیاردی می خرند، هزینه تعمیر و نگهداری تقریباً یکسان است، اما واقعیت این است که در بسیاری از مواقع هزینه قطعات این خودروها از مرسدس بنز و بی ام و هم بیشتر است.

* وضعیت قیمت قطعات خودروهای وارداتی و چینی در بازار چگونه است؟ آیا افزایش قیمت برای همه خودروهای چینی اعمال می شود؟

اکنون قیمت قطعات خودروهای وارداتی رشد قابل توجهی داشته است و این افزایش را تقریباً بر روی تمامی خودروهای چینی می توان مشاهده کرد. البته خودروهایی که تیراژ کمتری دارند یا دوره تولید کمتری دارند بیشتر درگیر این موضوع هستند. به عنوان مثال یکی از خودروهای چینی که تیراژ تولید پایینی در کشور دارد، قطعات آن کمیاب تر و قیمت قطعات آن بالاتر است. در خصوص خودروهای جدید چینی وارد شده به کشور؛ مانند BYD و برندهای مشابه، تامین قطعات آنها هنوز به صورت پایدار برقرار نشده است. عده ای فکر می کنند وقتی یک خودروی چینی 2 میلیاردی می خرند هزینه نگهداری آن یکسان است اما واقعیت این است که در بسیاری از مواقع هزینه قطعات این خودروها حتی از مرسدس بنز و بی ام و بالاتر است و از همه بدتر دوام قطعات کمتر است.

* آیا خودروهای چینی و غیر چینی از نظر دوام قطعات تفاوت جدی دارند؟

دقیقا شما یک قطعه آلمانی مثل دسته موتور را فرض کنید که 10 میلیون تومان قیمت دارد و چهار پنج سال عمر می کند. همین قطعه در خودروهای چینی قیمت بیشتری دارد و گاهی کمتر از یک سال عمر می کند. این مشکل تقریبا در تمام خودروهای چینی دیده می شود و تفاوت خاصی بین برندها وجود ندارد. مشتریان دائماً از آژانس ها شکایت دارند. چه دلالان خودروهای وارداتی و چه چینی، بسیاری از مصرف کنندگان مجبورند برای تهیه قطعات به بازار آزاد مراجعه کنند یا خودشان قطعات را وارد کنند.

* چه عواملی را عامل ضعف تامین قطعات می دانید؟

واقعیت این است که هم نمایندگی های خدمات پس از فروش و هم فروشندگان قطعات یدکی در تامین قطعات ضعیف عمل کردند. این ضعف می تواند دلایل مختلفی داشته باشد; از مسائل ارزی گرفته تا اینکه برخی شرکت ها منتظر افزایش قیمت هستند تا با نرخ بالاتری وارد بازار شوند. بارها دیده شده است که قطعه ای که قیمت واقعی آن 5 میلیون تومان است در بازار پیدا نمی شود اما همان قطعه با قیمت 8 میلیون و بیشتر به فروش می رسد.

خودروهای وارداتی جدید که در چین مونتاژ می شوند لزوما ضعیف تر از خودروهای چینی نیستند. اما آنها از نسخه مادری خود ضعیف تر هستند

* برخی معتقدند خودروهای وارداتی مونتاژ شده در چین به ویژه در بخش برق و سیم‌کشی ضعیف‌تر از خودروهای مونتاژی چینی هستند. آیا شما با این نظر موافقید؟

خیر، خودروهای وارداتی جدید که در چین مونتاژ می شوند لزوما ضعیف تر از خودروهای چینی نیستند. اما آنها از نسخه مادری خود ضعیف تر هستند. مثلا تویوتا یا هیوندای که در چین مونتاژ می شود، کیفیت آن به حد نسخه تولید شده در ژاپن یا کره جنوبی نمی رسد، این تفاوت کاملا مشهود است.

* یعنی از مونتاژ تویوتا یا سوزوکی یا هوندا در چین نباید همین انتظار را داشت؟
درست است، وقتی یک مصرف کننده تویوتا می خرد، انتظار دارد همان شهرت، دوام و کیفیتی که در مدل های 2015، 2016 یا 2017 دیده بود، ادامه پیدا کند. اما متاسفانه در نسخه های مونتاژی چینی متریال و کیفیت ساخت تغییر کرده است. البته شناسایی کشور سازنده کار سختی نیست. با شماره شاسی به راحتی می توان فهمید که این خودرو در کدام کشور تولید شده است. تجربه نشان می‌دهد که هرجا تولید خارج از کنترل ژاپن باشد، کیفیت آن نیز کاهش یافته است. چه در چین، چه مالزی یا کشورهای دیگر.

* وضعیت تعمیرکاران و دانش فنی خودروهای نو چگونه است؟

در بخش تعمیرات مکانیکی تفاوت چندانی وجود ندارد. اما وقتی خودروها به سمت شبکه های الکترونیکی و سیستم های پیشرفته می روند، اگر دانش فنی و فناوری تعمیرات منتقل نشود، تعمیرکاران دچار سردرگمی می شوند. بسیاری از مشکلات خودروهای جدید نرم افزاری هستند تا مکانیکی، به عنوان مثال، نشانگر سوخت ممکن است خطا نشان دهد و یک مکانیک قدیمی کل مجموعه پمپ بنزین و گیج باک را جایگزین کند، اما مشکل همچنان ادامه دارد. در حالی که مشکل با به روز رسانی نرم افزار یا تنظیم شبکه CAN حل می شود.

به نظر من چین تله بزرگی برای خودروسازان اروپایی و آمریکایی ایجاد کرده است. این شرکت ها برای کاهش هزینه های تولید و ورود به بازار بزرگ چین، تولید را به آن کشور منتقل کردند

* در سطح جهانی، نقش چین را در آینده صنعت خودرو چگونه می بینید؟

به نظر من چین تله بزرگی برای خودروسازان اروپایی و آمریکایی ایجاد کرده است. این شرکت ها به منظور کاهش هزینه های تولید و ورود به بازار بزرگ چین، تولید خود را به آن کشور منتقل کردند. اما اکنون نه می توانند خط تولید را به راحتی به کشور خود برگردانند و نه می توانند با نرخ رشد و قیمت چین رقابت کنند. این مشکل حتی در برندهای بزرگ آلمانی مانند فولکس واگن و بنز نیز مشهود است. من معتقدم اگر این روند ادامه پیدا کند، در چند سال آینده، تولیدکننده اصلی خودرو در جهان، چین خواهد بود و ژاپنی ها، اروپایی ها و حتی آمریکایی ها به سختی قادر به رقابت خواهند بود.