امید محمدی; بازار گروه خودرو: نوسانات مداوم نرخ ارز، رشد بهای تمام شده نهاده های تولید و محدودیت های روزافزون در تخصیص ارز، صنعت خودروسازی کشور را در شرایطی قرار داده است که ادامه مسیر با فرمول های گذشته پرهزینه تر از همیشه است. در شرایطی که خودروسازان از یک سو با زیان انباشته و افزایش قیمت مواد اولیه دست و پنجه نرم می کنند و از سوی دیگر با نظام قیمت گذاری اجباری مواجه هستند، سوال اصلی این است که چگونه و با چه مکانیزمی باید قیمت خودرو را تعدیل کرد تا نه مصرف کننده تحت فشار اضافی قرار گیرد و نه تولیدکننده به مرز ضرر مطلق برسد. به همین منظور با سعید مدنی مدیرعامل سابق گروه خودروسازی سایپا به بررسی وضعیت قیمت گذاری خودرو و نقش متولیان صنعت خودرو در این زمینه پرداختیم.
واقعیت این است که با توجه به شرایط موجود باید قیمت خودرو اصلاح شود. در حال حاضر تخصیص ارز به شدت سخت شده، ارز ترجیحی و حتی ارز مبادله ای کاهش یافته و طبیعتا هزینه تولید افزایش یافته است.
* با توجه به افزایش نرخ ارز و درخواست خودروسازان برای تعدیل قیمت، در این شرایط قیمت خودرو چگونه باید تعدیل شود؟
واقعیت این است که با توجه به شرایط موجود، قیمت خودرو باید اصلاح شود. در حال حاضر تخصیص ارز به شدت سخت شده، ارز ترجیحی و حتی ارز مبادله ای کاهش یافته و طبیعتا هزینه تولید افزایش یافته است. اگر قرار است نظام قیمت گذاری باقی بماند باید دید قیمت نهایی خودروسازان چقدر افزایش یافته و بر همین اساس افزایش قیمت اعمال شود. همه اقلام افزایش قیمت داشتند. نهاده ها گران شدند و طبیعتاً اگر قرار است قیمت کنترل شود، قیمت نهاده ها باید کنترل شود. مانند پتروشیمی، فولاد، مس، روی و سایر مواد اولیه. در غیر این صورت افزایش قیمت خودرو تابعی از افزایش قیمت نهاده ها خواهد بود.
* برخی معتقدند افزایش قیمت خودرو متناسب با نرخ تورم نیست، ارزیابی شما چیست؟
معمولاً افزایش قیمت خودرو متناسب با نرخ تورم نیست و تنها بخشی از تورم را پوشش می دهد. اگر تورم مثلاً 40 درصد باشد، افزایش هایی که خودروسازان در این مدت داشته اند به طور متوسط بسیار کمتر از تورم بوده است. در واقع افزایش قیمت خودرو همیشه کمتر از نرخ واقعی تورم بوده است، اما راهی جز انجام این اصلاح به هر حال وجود ندارد.
* خودروسازان طی یک ماه گذشته افزایش قیمت داشتند، اما با جهش نرخ ارز، این افزایش عملا بی تاثیر بوده است.
در مقاطعی سازوکارهایی برای کنترل قیمت ها وجود داشت، مثلاً زمانی که با قطعه ساز قرارداد بسته می شود، باید درصد بالایی پیش پرداخت برای تثبیت قیمت داده شود تا قطعه ساز بتواند خریدهای اصلی را همزمان انجام دهد و مشمول افزایش قیمت های بعدی نشود. راه دیگر این است که اگر قرار است قیمت خودرو کنترل شود، قیمت نهاده های تولید نیز باید کنترل شود. یعنی فولاد، مس، آلومینیوم و پتروشیمی نباید افزایش قیمت غیرعادی داشته باشند. این عوامل می توانند تا حدودی قیمت خودرو را کنترل کنند، اما کنترل کامل اتفاق نمی افتد. مکانیزم واقعی کنترل زمانی شکل می گیرد که عرضه و تقاضا قیمت را تعیین می کند. در غیر این صورت خودروسازان همچنان با زیان انباشته بالایی مواجه خواهند بود. الان هم با وجود همه این روش ها، خودروسازان در حاشیه ضرر هستند.
* بازه زمانی اصلاح قیمت چه تاثیری بر ضرر خودروساز دارد؟
تورم به صورت روزانه وجود دارد، اما افزایش قیمت خودرو معمولاً هر 6 ماه یا 7 ماه یا حتی یک بار در سال انجام می شود. متناسب با تورم نیست، به همین دلیل خودروسازان همیشه از قیمت گذاری عقب هستند و این ضررها نه تنها جبران نمی شود، بلکه ادامه دارد و افزایش می یابد.
* آیا سیاست گذار صنعتی می تواند در بحث قیمت گذاری کاملا منفعل باشد؟
به نظر من نه، نمی توان گفت نقشی نداریم، اما در عمل جلوی افزایش قیمت را گرفت. این تناقض باعث اختلاف بین خودروساز و وزارتخانه شده و حتی برای یک خودروساز بزرگ نیز پرونده سازی شده است. این نوع رفتارها به صنعت آسیب می زند، حتی در مواردی که سازمان حمایت و شورای رقابت با افزایش قیمت موافقت کرده اند، وزارت حریم خصوصی با آن مخالفت کرده است. در حالی که وزارت ایمنی به عنوان متولی تولید باید در حد معقول از خودروساز حمایت کند، گاهی مداخلاتی صورت گرفته که آثار منفی داشته است. اگر قرار نیست وزارتخانه دخالت کند، بهتر است که اصلاً دخالت نکند تا دخالت منفی.
با توجه به شرایط فعلی کشور و فشارهای اقتصادی موجود، به نظر من هر سه ماه یکبار باید قیمت خودرو بازنگری شود.
* در نهایت با توجه به شرایط اقتصادی کشور، قیمت خودرو چقدر باید بازنگری شود؟
در حال حاضر دولت قیمت بسیاری از کالاها را آزاد کرده و عملا همه چیز رها شده است. واقعاً مشخص نیست که چرا فقط به قیمت خودرو پایبند هستند. خودروسازان دائماً ضرر می کنند و این روند نمی تواند ادامه یابد. با توجه به شرایط فعلی کشور و فشارهای اقتصادی موجود، به نظر من هر سه ماه یکبار باید قیمت خودرو بازنگری شود.