امید محمدی; بازار گروه خودرو: تهران در سال‌های اخیر روزهای آلوده را یکی پس از دیگری پشت سر گذاشته است و بخش بزرگی از این بحران به دلیل سهم بالای موتورسیکلت‌ها در انتشار آلاینده‌ها است. در این میان نقش خودروها و صنایع مختلف بارها مورد بررسی قرار گرفته است، اما سهم موتورسیکلت ها به عنوان منابع سیار به ویژه نمونه های داخلی کمتر مورد انتقاد رسانه ها قرار گرفته است. همزمان با افزایش مصرف سوخت، افزایش تردد موتورسیکلت ها و کاهش کیفیت نگهداری، موضوع استانداردهای آلایندگی در حوزه موتورسیکلت به یک تقاضا تبدیل شده است. در این تقاضا نام شرکت های تولیدی از جمله نیروموتور در کانون توجه قرار گرفته است.
چرا موتورسیکلت مسئله اصلی است؟
کارشناسان محیط زیست بارها تاکید کرده اند که یک موتورسیکلت کاربراتوری می تواند تا 10 برابر بیشتر از یک خودرو آلاینده تولید کند. حتی موتورسیکلت‌های انژکتوری می‌توانند به سرعت به منبع تولید CO، HC و NOx در صورت قطعات بی کیفیت، تنظیم نامناسب موتور یا خدمات پس از فروش ضعیف تبدیل شوند. آلاینده هایی که مستقیما بر تنفس مردم تهران تاثیر می گذارد.
در شرایطی که استانداردهای آلایندگی بر اساس گزارش های ارزیابی کیفی صنعت خودرو از یورو 1 به یورو 5 رسیده است، انتظار می رود کیفیت تولید و خدمات با این مسیر همگام شده باشد. اما بررسی عملکرد برخی از سازندگان شناخته شده نشان می دهد که این همسویی هنوز جای سوال دارد.
اگرچه نیروموتور در ساختار خدمات پس از فروش فعال است، اما هنوز با رضایت واقعی مشتری فاصله وجود دارد. دو ستاره کیفی در حوزه خدمات، یعنی محصولاتی که ارتباط مستقیم با آلودگی شهر دارند، نمی توانند پاسخگوی وضعیت امروز تهران باشند.
آماری که سوالات جدیدی را ایجاد می کند
بر اساس اطلاعات رسانه ای اختصاصیبازاربر اساس گزارش ارزیابی کیفی سال 1404 که توسط صنعت خودرو تهیه و تنظیم شده است، شرکت نیروموتور طی سال 1403 9 شکایت بسته، 5 شکایت مربوط به مسائل تعهدات، 4 شکایت مربوط به رفع ایرادات محصول و یک مورد خسارت پرداختی در کارنامه این شرکت وجود دارد. با این حال، خدمات پس از فروش رتبه سوم، اما سطح خدمات پس از فروش تنها دو ستاره دریافت کرد.
این آمار نشان می دهد اگرچه نیروموتور در ساختار خدمات پس از فروش فعال است، اما همچنان با رضایت واقعی مشتریان فاصله وجود دارد. دو ستاره کیفی در حوزه خدمات، آن هم برای محصولاتی که ارتباط مستقیمی با آلودگی شهر دارند، نمی توانند پاسخگوی وضعیت امروز تهران باشند.
از استاندارد روی کاغذ تا آلودگی در خیابان
نکته مهم این است که کیفیت خدمات و تعداد شکایات تنها اعداد در گزارش نیست. هر یک از این داده ها به طور مستقیم با سطح انتشار واقعی یک موتور سیکلت در خیابان مرتبط است. موتورسیکلتی که به دلیل نقص فنی، کیفیت نامناسب قطعه یا سرویس ناقص تنظیم نشده باشد، در هر کیلومتر چند برابر حالت استاندارد آلاینده تولید می کند.
بنابراین وقتی گزارش‌ها از شکایات و ضعف‌های متعدد در بخش‌هایی از خدمات پس از فروش خبر می‌دهند، معنای آن در سطح شهر مشخص می‌شود. در واقع، هر شکایت بسته می تواند نمادی از موتور آلاینده ای باشد که قبل از رفع مشکل در سطح شهر در حال تردد بوده است.
اگر استانداردهای آلایندگی در سطح تولید رعایت شود، اما خدمات پس از فروش نتواند عملکرد موتور را حفظ کند، نتیجه تفاوتی با موتورهای غیر استاندارد نخواهد داشت.
استاندارد یورو در کشور؛ اجرا یا تظاهر؟
تصویر رسمی از روند اجرای استانداردهای یورو در ایران نشان می دهد که کشور از سال 1357 گام به گام به سمت استانداردهای سخت گیرانه پیش رفته است اما سوال اصلی این است که آیا این استانداردها در عمل رعایت می شود؟
اگر استانداردهای آلایندگی در سطح تولید رعایت شود، اما خدمات پس از فروش نتواند عملکرد موتور را حفظ کند، نتیجه تفاوتی با موتورهای غیر استاندارد نخواهد داشت. دقیقاً اینجاست که عملکرد شرکت ها باید با حساسیت بیشتری بررسی شود. در چنین شرایطی پرونده کیفی نیروموتور نشان می دهد که مسیر طی شده هنوز با هدف نهایی فاصله دارد.
موتور قدرت؛ یک برند برجسته اما گرفتار چالش های مکرر
نیروموتور یکی از تولیدکنندگان قدیمی بازار ایران است که طی سال های گذشته توانسته سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص دهد. این شرکت در برخی زمینه ها پیشرفت کرده است، اما اکوسیستم کیفیت محصول، خدمات پس از فروش، رضایت مشتری و آلودگی های محیطی مجموعه به هم پیوسته است و ضعف هر بخش بر بخش دیگر تاثیر مستقیم دارد. مشکلات در تعهدات، خرابی های مکرر، رفع ناقص یا وقت گیر عیوب، نارضایتی برخی از مشتریان و پایین بودن کیفیت برخی خدمات، همگی از عواملی هستند که در نهایت خروجی آن در سطح شهر محسوس است. موتورسیکلتی که به جای حرکت استاندارد در خیابان با آلایندگی بالا حرکت می کند.
چه کسی هزینه آلودگی را پرداخت می کند؟
تهران ده ها روز در سال در وضعیت «ناسالم» و «بسیار ناسالم» قرار دارد. ذرات معلق، مونوکسید کربن و ترکیبات هیدروکربنی موتورسیکلت ها به طور مستقیم سلامت شهروندان را تهدید می کند. نه کارخانه ها و نه دلالان هزینه آلودگی را متقبل نمی شوند. بلکه مردم پرداخت می کنند. از طرفی وقتی کیفیت تولید یا خدمات پس از فروش در حد مطلوب نباشد بخشی از این آلودگی از همان نقطه ضعف نشات می گیرد. تولیدکننده ای که محصولش به دلایل مختلف از تنظیم خارج می شود یا سرویس دیرهنگام و نادرست دریافت می کند، در واقع سهمی در آلودگی هوای تهران دارد، سهمی که کمتر درباره آن صحبت می شود. نیروموتور به عنوان یک برند قدیمی اکنون در جایگاهی قرار دارد که نقش و مسئولیت آن بیش از پیش دیده می شود. آمار شکایات و تعداد کم ستاره های باکیفیت تصویر نگران کننده ای از مسیر فعلی ارائه می دهد.