محققان اخیراً موفق به شناسایی مکان دقیق نبرد تاریخی گرانیکوس در شمال غربی ترکیه شده اند. این نبرد که در سال 334 قبل از میلاد بین ارتش اسکندر مقدونی و امپراتوری ایران رخ داد، نقطه عطف مهمی در تاریخ جهان محسوب می شود. این میدان جنگ در حدود 10 کیلومتری شمال شهر بیگا در استان چناق ترکیه امروزی قرار دارد.
پیروزی اسکندر در گرانیکوس اولین گام مهم او در فتح امپراتوری پهناور ایران بود و راه را برای پیشروی او به شرق و فتح بخشهای وسیعی از خاورمیانه هموار کرد.
چرا کشف مکان نبرد اسکندر با ایرانیان باستان مهم است؟
اهمیت این کشف نه تنها به دلیل یافتن محل نبرد باستانی است، بلکه به ما کمک می کند تا استراتژی های نظامی آن زمان، جغرافیای تاریخی منطقه و تأثیر این نبرد بر روند تاریخ جهان را بهتر بشناسیم. . به گفته رئیس این تیم باستان شناسی، پروفسور ریحان کورپه، این نبرد نه تنها نقطه عطفی در زندگی اسکندر بود و لقب “بزرگ” را برای او به ارمغان آورد، بلکه یک رویداد تعیین کننده در تاریخ جهان بود.
اگرچه ایده شناسایی این منطقه به عنوان محل نبرد تاریخی اسکندر با ایرانیان باستان قبلاً توسط باستان شناسان قرن نوزدهم مطرح شده بود، یافته های جدید تیم پروفسور کورپ شواهد مستند قوی برای تأیید این فرضیه ارائه می دهد. این یافته ها شامل شناسایی بقایای شهر باستانی هرمینه، آخرین اردوگاه اسکندر قبل از نبرد و همچنین بررسی های ژئومورفولوژیکی منطقه است که نشان می دهد مسیر رودخانه گرانیکوس از آن زمان تاکنون تغییر چندانی نکرده است. این بررسی‌ها به محققان کمک کرد تا مکان‌های باتلاقی را که با توصیف میدان نبرد در منابع تاریخی مطابقت نداشت، حذف کنند و مکان دقیق نبرد را بیشتر مشخص کنند.
بر اساس متون تاریخی اسکندر مزدوران یونانی-ایرانی را بر تپه ای مشرف به دشت مستقر کرده بود. در همین راستا تپه ای در نزدیکی محل احتمالی نبرد شناسایی شده است که گورهایی با سلاح احتمالاً مربوط به زمان اسکندر توسط کشاورزان محلی کشف شده است. از جمله این یافته ها بقایای اسکلتی یک مرد بالغ است که در سال 2024 کشف شد.
این یافته می تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد سربازان شرکت کننده در نبرد و شرایط آن زمان ارائه دهد. البته برای تعیین دقیق سن و علت مرگ این فرد به تحقیقات بیشتری از جمله آزمایش DNA و مطالعات ایزوتوپی نیاز است.
تیم تحقیقاتی در نظر دارد با انجام بررسی های دقیق ژئوفیزیکی و کاوش های بیشتر، اطلاعات جامع تری در مورد ساختار میدان نبرد، شکل گیری نیروها و سایر جزئیات مربوط به این رویداد تاریخی به دست آورد. این تحقیق می تواند به درک عمیق ما از این نبرد سرنوشت ساز و تأثیر آن بر تاریخ منطقه و جهان کمک کند.