شباهت فیلم «آقای زالو» با ماجرای بازداشت بازیگران

جدیدترین اثر مهران احمدی برخلاف ظاهر دروغینش، موضوعی بحث برانگیز دارد، حتی در برخی سکانس ها شاهد لحظات غم انگیز و دردناکی هستیم و فیلم پیام مهمی را بیان می کند، اما به دلیل سطحی بودن روایت، جدی گرفته نمی شود.

داستان فیلم «آقای زالو» درباره افرادی است که در فساد و رانت و دروغ و دزدی غرق می‌شوند و برای حفظ منافع خود دیگران را قربانی می‌کنند، حتی به برادران خود رحم نمی‌کنند، خون مردم را در شیشه می‌ریزند و با رفتارهای سلیقه‌ای به نام قانون، مردم را آزار می‌دهند و دروغ‌گویان را که حق‌شان را از بین می‌برند. و با نام خدمتگزاران انقلاب تظاهر به اصلاح طلبی می کنند. دادند اما پشت صحنه کار دیگری می کنند.

البته مفهوم فیلم «آقای زالو» چیز جدیدی نیست، در سال های گذشته در فیلم ها و سریال ها درباره فساد و رانت افراد وابسته به نظام بسیار گفته شده است و به لطف پیشرفت تکنولوژی و گسترش فضای مجازی، مردم از این قبیل مسائل و حرف ها آگاه هستند، حتی می توان گفت که داستان فیلم تکراری است که در فضای مجازی تکرار می شود. مردم یا در داخل تاکسی ها درباره این جور مسائل بحث های زیادی می شود، اما بیان این گونه روایت ها هر چقدر هم که بازخوانی شود، باز هم جایی دارد. به شرطی که به شکلی جذاب روایت شود یا ساختار متفاوتی داشته باشد که «آقای زالو» این عناصر را نداشته باشد. شاید مخاطب عام را جذب کند، اما فیلم عمیقی نیست.

از طرفی جوک هایی درباره فضا و رفتار آدم های دهه شصتی در فیلم ها به وفور گفته شده است، دوستی می گفت: اگر دهه شصتی را آدم زنده ای فرض کنیم، حتما لب باز می کرد و می گفت من را نادیده بگیرید و کمی روی دهه های دیگر تمرکز کنید.

نقد اساسی «آقای زالو» در انتخاب ژانر برای این موضوع حائز اهمیت است، کارگردان کمدی را به عنوان سبک روایی دیگر آثارش برگزیده است، اما روایت سیاسی توام با کمدی به خوبی از کار در نمی آید و فیلم در دام شلختگی می افتد و متأسفانه شلختگی پاشنه آشیل فیلم می شود.

در شرایطی که اکثر کمدی های اکران به دلیل ابتذال و مزخرف بودنشان مخاطب را ناامید کرده اند، «آقای زالو» معنای مهمی دارد اما همسو با کمدی های دیگر است. داستان درباره جوانی خوش تیپ و خوش لباس دهه 60 به نام منوچهر با بازی امین حیایی است که به دلیل شرایط سخت پس از انقلاب راهی زندان می شود و پس از آزادی مسیر زندگی اش تغییر می کند. منوچهر آدم بدی نیست اما در مسیری است که هر روز بیشتر از گذشته در منجلاب فرو می رود و آلوده می شود.

داستان فیلم در اوایل انقلاب می گذرد و منوچهر که به دلیل حمل مشروبات الکلی در ماشینش زندانی است با دروغی که در این مدت در جبهه بوده از زندان آزاد می شود. اگر مجید سوزوکی در «اخراجی یک» را به خاطر داشته باشید، بعد از آزادی از زندان به دروغ گفت که در زمان غیبت به زیارت خانه خدا رفته اما در فیلم «آقا زالو» منوچهر به دروغ گفت که به جبهه رفته است.

اگر مجید سوزوکی پس از آزادی از زندان به دروغ گفت که در زمان غیبت به خانه خدا رفته است، در پایان فیلم به شهادت می رسد، اما منوچهر داستان «آقا زالو» وقتی از زندان آزاد می شود، به دروغ لباس رزم می پوشد و وانمود می کند که به جبهه می رود و در پایان فیلم، تبدیل به یکی از شرورها می شود. تماشای چند صحنه از «آقای زالو» واقعا دردناک و از جهاتی آموزنده است.

این فیلم نشان می دهد که در گذشته چگونه به مردم ما سخت می گرفتند و بی دلیل آنها را اذیت می کردند، مثلاً دختر جوانی را به خاطر ازدواج و بوی ادکلن از مدرسه اخراج می کردند و دانش آموزان را به خاطر داشتن عکس و مطالبی از بازیگر یا ورزشکار مورد علاقه شان سرزنش می کردند.

در یکی از سکانس های فیلم، مدیر مدرسه با بازی مونا فرجاد روی بلندگوی مدرسه می گوید: انقلاب نکردیم که شما دانش آموزان عکس پسری در کیف دارید؟ آخر انقلاب چه ربطی به عکس بازیگر محبوب مردم در کیف پول دارد؟ درست مثل زمانی که با هجوم به خانه ها و پرتاب دیش های ماهواره از پشت بام مردم را به وحشت می انداختند، حالا با گذشت زمان از چنین رفتاری هم متعجب و هم ناراحت هستیم.

در پایان امیدوارم امروز که به شرایط دهه شصتی و مردم رادیکال می خندیم از آن درس بگیریم و اشتباهات گذشته را تکرار نکنیم. در پاراگراف آخر؛ آیا حمله به خانه شخصی هنرمندان و دستگیری آنها نمونه ای از این تندروی ها به بدترین شکل نیست؟

احمد زیدآبادی به نکته خوبی در این زمینه اشاره می کند: متأسفانه بسیاری از افرادی که در جمهوری اسلامی به عنوان کارگزار مشغول به کار شده اند، آشنایی لازم را با موازین شرعی ندارند و برخی از آنها به نام مبارزه با «گناه» هم مرتکب گناه می شوند و هم جنایت.

ماموری که تحت هر عنوانی برای کشف مشروبات الکلی سعی در پی بردن به رابطه دو نفر یا جست و جوی صندوق عقب خودروی افراد برای کشف مشروبات الکلی دارد، به گفته خودش در حال انجام “وظیفه شرعی” خود است، اما در واقع مرتکب خلاف شرع می شود، زیرا اساساً مشکوک شدن به افراد در چنین مواردی و جاسوسی از کار آنها طبق نص قرآن گناه کیفری است. متأسفانه عده ای دین را بازیچه منافع شخصی خود کرده اند و مردم را از آن فراری می دهند.