به گزارش بازار، تحولات اخیر در گروه خودروسازی سایپا به ویژه تصمیم مدیریت این شرکت برای واگذاری بخشی از املاک و دارایی های مازاد، بار دیگر موضوع نقش دارایی های غیرمولد در ساختار مالی شرکت های بزرگ را در کانون توجه قرار داده است. اگرچه این تصمیم با واکنش هایی در رسانه ها و شبکه های اجتماعی همراه بوده است، اما بسیاری از فعالان اقتصادی و کارشناسان صنعتی آن را گامی در راستای اصلاح ساختاری و ایجاد جریان مالی سالم و باثبات می دانند. اقدامی مشابه سال هاست که در اکثر صنایع پیشرو دنیا دنبال می شود.
واقعیت این است که بخش قابل توجهی از مشکلات نقدینگی شرکت‌های بزرگ ناشی از کمبود منابع نیست، بلکه ناشی از بلوکه شدن دارایی‌ها در املاک، زمین و واحدهایی است که در فرآیند تولید و بهره‌وری نقشی ندارند. این موضوع بارها از سوی بانک مرکزی، اتاق بازرگانی و اقتصاددانان تاکید شده است که «دارایی های غیرمولد وارد چرخه تولید شوند». واگذاری این دارایی ها برخلاف نظر برخی منتقدان نشانه بحران نیست، بلکه تغییر ساختار و افزایش چابکی مالی است.
تامین نقدینگی از مسیری کم هزینه
اقدام اخیر سایپا از منظر دیگری نیز حائز اهمیت است. این شرکت می تواند بدون اتکا به وام بانکی و بدون افزایش هزینه های مالی با توجه به سود تسهیلات، منابع لازم برای اجرای پروژه های جاری و عمرانی خود را تامین کند. در شرایطی که نرخ بهره به یک عامل هزینه فزاینده برای شرکت ها تبدیل شده است، تامین مالی از محل فروش دارایی های مازاد نه تنها هزینه کمتری دارد، بلکه شفاف، قابل پیگیری و بر اساس دارایی های واقعی شرکت است.
پیامد این رویکرد کاهش قیمت تمام شده خودروها، افزایش سرعت پروژه های محصول و کاهش فشار جریان نقدی بر خطوط تولید خواهد بود. موضوعی که مستقیما بر افزایش تولید، کاهش خودروها در پارکینگ و تسریع در تحویل خودروهای پیش فروش شده تاثیرگذار است.
بهبود ارتباط با سازندگان قطعه و جریان تولید
یکی از مشکلات زنجیره تامین خودرو در سال های اخیر انباشته شدن تقاضا از سوی قطعه سازان بوده است. تزریق نقدینگی حاصل از فروش املاک مازاد می تواند بخش قابل توجهی از این مطالبات را پوشش دهد و روند عرضه را با ثبات تر کند. تجربه نشان داده است که هر زمان که جریان مالی زنجیره تامین پایدار باشد، تیراژ تولید نیز رشد کرده و کیفیت محصولات افزایش یافته است.
پاسخ به انتقادات درباره واگذاری بن رو
یکی از انتقادات اخیر، مزایده 100 درصدی بنرو، تولیدکننده برخی از محصولات سایپا در ساوه با ظرفیت 48 هزار دستگاه است. برخی منتقدان این اقدام را «فروش قطعات بدنه سایپا» یا نشانه «فروپاشی» این خودروساز توصیف کرده و گفته اند که واگذاری دارایی های تولیدی موجب کاهش قدرت صنعتی می شود. حتی برخی از حامیان خودروسازان با هشتگ «شام» خواستار ورود شورای عالی امنیت ملی و نهادهای نظارتی شده اند.
اما داده های اقتصادی و تجربه بین المللی نشان می دهد که واگذاری واحدهایی که توجیه اقتصادی کافی ندارند و یا در اولویت تولیدات آتی خودروساز نیستند، اقدامی طبیعی در تغییر ساختار مالی است. بخش بزرگی از شرکت‌های بزرگ جهان به‌طور مکرر خطوط تولید یا سایت‌هایی را که کارایی پایینی داشتند، واگذار یا ادغام کرده‌اند. این رویکرد نشانه ای از فروپاشی نیست، بلکه تلاشی برای تمرکز بر خطوط مزیت رقابتی است.
از این رو، خارج از نگاه سیاسی که برخی افراد دنبال می کنند، سایپا از سال گذشته در تلاش است تا سبد محصولات خود را مطابق با استانداردها و نیازهای جدید بازار بازطراحی کند و بر قوای محرکه و محصولات جدید تمرکز کند. در چنین شرایطی، واگذاری برخی دارایی ها اعم از مولد یا غیرمولد را می توان در راستای این استراتژی تجدید ساختار تحلیل کرد نه نشانه ای از بحران.
هشدارها در مورد قیمت گذاری دستوری
نکته قابل توجه در میان حجم انتقادات این است که بسیاری از منتقدان به طور همزمان اذعان می کنند که مشکلات فعلی صنعت خودرو ریشه بیشتر از یک حراج یا فروش دارایی دارد. زیان انباشته تاریخی، تفاوت قیمت کارخانه-بازار، بدهی های سنگین و تاثیر مستقیم قیمت گذاری دستوری بر ساختار هزینه خودروسازان از جمله چالش هایی هستند که به طور موثر جریان تولید را برای سال ها محدود کرده اند.
قاعدتا اگر اصلاحات جدی در نظام قیمت گذاری انجام شود و خودروسازان بتوانند بر اساس واقعیت های اقتصادی فعالیت کنند، دیگر نیازی به فروش کلان دارایی نخواهد بود. با این حال، تا زمانی که این اصلاحات اجرا نشود، واگذاری املاک و دارایی های مازاد کم هزینه ترین و شفاف ترین راه برای جلوگیری از افزایش بدهی و ادامه تولید است.
طرفداران واگذاری اموال مازاد امروز مدعی این املاک شدند
شاید در نگاه اول واگذاری املاک مازاد سایپا واکنش های احساسی به همراه داشته باشد، اما همان افرادی که الان انتقاد می کنند; قبل از واگذاری املاک مازاد مدعی بودند که چرا سایپا چنین کاری نمی کند؟ و رفتن به این سمت را به عنوان یک متخصص در نظر گرفتند.
در هر صورت فروش املاک مازاد با هدف پرداخت بدهی و تجاری سازی خودرو اقدامی در راستای چابک سازی مالی، آزادسازی دارایی های غیرمولد و تقویت توان تولیدی سایپا است. این تصمیم نه تنها به تامین نقدینگی بدون استقراض کمک می کند، بلکه باعث کاهش هزینه تمام شده، افزایش تیراژ، پرداخت مطالبات قطعه سازان و تسریع در تحویل خودروهای پیش فروش شده می شود.