امید محمدی; بازار گروه خودرو: در حالی که صنعت تایر ایران به عنوان یکی از حلقه های اصلی زنجیره تامین خودرو در کشور شناخته می شود، این روزها با چالش چندوجهی کمبود ارز، عدم تعادل انرژی و سیاست های مبهم قیمت گذاری دست و پنجه نرم می کند. تایرسازان می گویند در صورت عدم تخصیص ارز به موقع، خطوط تولید متوقف نخواهد شد. بررسی های بازار نشان می دهد که سهم تایرسازان از منابع ارزی به طرز نگران کننده ای کاهش یافته است و بسیاری از شرکت ها مجبور به روی آوردن به بازار آزاد برای تامین مواد اولیه شدند. مسیری که هم هزینه تولید را بالا برده و هم سود عملیاتی شرکت ها را به حداقل رسانده است. از سوی دیگر تاخیر در پرداخت مطالبات خودروسازان و نامشخص بودن روند قیمت‌گذاری، وضعیت نقدینگی تایرسازان را بحرانی‌تر کرده است. در همین راستا و برای تحلیل عمیق‌تر وضعیت فعلی صنعت تایر، با «جمال میرزایی» از اعضای اتحادیه صنف صنعت تایر ایران و مدیرعامل گروه صنعتی بارز گفت‌وگو کرده‌ایم.
در طول هفت ماه گذشته حدود 30 میلیون یورو کمتر از نیاز خود دریافت کرده ایم که امنیت تولید را به خطر انداخته و برخی از تعهدات ما به تامین کنندگان را به تاخیر انداخته است.
* پس از گذشت بیش از 7 ماه از سال، وضعیت صنعت تایر در حال حاضر از نظر تولید و عرضه ارز چگونه است؟
امسال با وجود همه محدودیت ها حدود 9 درصد رشد تولید در بخش تایرهای سواری مجموعه برز داشتیم. ضمن اینکه تامین ارز بسیار سخت است. برای دریافت ارز هم منتظر تایید بانک مرکزی و هم از وزارت حراست هستیم و روند بسیار کندی را تجربه می کنیم. در مجموع طی هفت ماه گذشته حدود 30 میلیون یورو کمتر از نیاز خود دریافت کرده ایم که باعث شده امنیت تولید به خطر بیفتد و بخشی از تعهدات ما به تامین کنندگان به تعویق بیفتد.
* با وجود این محدودیت ها، میزان تولید در سال جاری چگونه بود و آیا خطر توقف خط تولید برای تایرسازان وجود دارد؟
بله، ریسک کاملا جدی است، تا امروز حدود 80 هزار تن لاستیک در مجموعه برز تولید کردیم، اما با توجه به اینکه به حداقل ذخایر مواد اولیه رسیده ایم، در صورت عدم بهبود وضعیت تخصیص ارز، خط تولید متوقف می شود. در برخی موارد مجبور شدیم مواد اولیه را از بازار آزاد تهیه کنیم که قیمت تمام شده را بسیار افزایش داده است. در نتیجه هم قیمت تمام شده بالا رفته و هم نقدینگی شرکت تحت فشار بوده است.
در حال حاضر صنعت تایر بیش از 3 هزار میلیارد تومان از خودروسازان طلب دارد
*در حال حاضر نقدینگی و مطالبات تایرسازان از خودروسازان چگونه است؟
خوشبختانه با پیگیری های انجام شده بخشی از مطالبات صنعت تایر از خودروسازان پرداخت شد اما هنوز مقدار قابل توجهی باقی مانده که نقدینگی ما را آسیب پذیر کرده است. حتی برخی شرکت ها در شرایط فعلی با زیان کار می کنند و سود ماهانه آنها به سختی به 3 یا 4 درصد می رسد. طبیعی است که در چنین فضایی امکان سرمایه گذاری یا توسعه خطوط تولید وجود ندارد. در حال حاضر صنعت تایر بیش از 3 هزار میلیارد تومان از خودروسازان طلب دارد.
* بحث قیمت گذاری تایر در چه مرحله ای است و آیا اصلاح نرخ ها در دستور کار است؟
پرونده تعدیل قیمت هم اکنون در سازمان حمایت در حال بررسی است. اسناد مربوط به افزایش قیمت نهاده های تولید را ارائه کرده ایم و منتظر هستیم تا موضوع در ستاد تنظیم بازار مطرح شود. با توجه به افزایش هزینه های تولید به ویژه در بخش انرژی و مواد اولیه، اگر بخواهیم سود خالص 17 درصدی را برای شرکت ها منطقی در نظر بگیریم، باید حداقل 15 درصد افزایش نرخ اعمال شود. در غیر این صورت اکثر شرکت ها متحمل زیان خواهند شد.
* یکی از انتقادات تایرسازان در سال های اخیر تبعیض بین واردکنندگان و تولیدکنندگان داخلی بوده است. آیا این نابرابری هنوز وجود دارد؟
بله متاسفانه هنوز هم این تبعیض دیده می شود. آمارها نشان می دهد که واردات تایر کاهش یافته اما تخصیص ارز به واردکنندگان بسیار راحت تر از تولیدکنندگان است. در صنعت تایر به ازای هر 90 سنت ارز یک کیلو لاستیک تولید می کنیم در حالی که واردکنندگان برای واردات هر کیلو لاستیک بین 3.5 تا 3.7 دلار دریافت می کنند. یعنی اگر اولویت تخصیص ارز به تولید داخلی داده شود، با هزینه ارزی کمتر، حجم بیشتری لاستیک در داخل کشور تولید می شود و نیاز بازار تامین می شود. سیاست فعلی نه تنها به نفع تولید نیست، بلکه در واقع مانعی بر سر راه خودکفایی صنعت تایر است.