به گزارش خبرگرافی، خرداد ماه امسال بود که اعلام شد تعداد نزاع ها در سال 1402 به بالاترین حد خود رسیده است، بیش از 250 هزار مورد نسبت به 7 سال گذشته.
در آن زمان رئیس انجمن جامعه شناسی ایران دو نوع خشونت را در ایران مشکل ساز و در شرایط پیچیده دانست و گفت: یکی از آنها خشونت خانگی است، ظاهراً خانه در ایران جای امنی است و گفته می شود که ما زندگی خانوادگی موثری داریم و تنها نهاد اجتماعی باقی مانده برای ما همین نهاد است، اما اگر امروز به آمار نگاه کنیم، می بینیم که شدیدترین نوع خشونت در خانه اتفاق می افتد، خشونت کلامی، جنسی و فیزیکی به طور گسترده تر در خانه وجود دارد، اما آمار خشونت در خانه بیشتر، عمیق تر و هوشیارتر است.
ما در ماه ها یا سال های اخیر نمونه هایی از خشونت را در رسانه ها مشاهده کرده ایم. مواردی مانند صحنه بسیار وحشتناک بریدن سر یک دختر توسط پدرش با داس که تأثیر عمیقی داشت یا صحنه سر بریدن زن جوان توسط شوهر و برادر خود و پرتاب شدن او به خیابان در یکی از استان های جنوبی کشور کسی که این کار را پیروزمندانه و برای تقویت و حفظ غیرت خانوادگی خود انجام می دهد، زیرا آن دختر با ازدواج با او مخالف است و به کشور دیگری می گریزد و سرانجام پدر و عمویش او را برمی گردانند تا توسط شوهرش ذبح شود.
سعید معیدفر خودکشی را نوعی خشونت دانست و با بیان اینکه احتمالاً نمونه ای از این خشونت را فرد نسبت به خودش اعمال می کند که همان مشکل خودکشی است، گفت: در حالی که می دانیم خودکشی یک معضل اجتماعی است و فرد مرتکب آن می شود. در شرایط سختی که باعث می شود فرد نسبت به خود خشونت کند، در سال های گذشته نمونه های زیادی از خودکشی زنان به خصوص در میان برخی از طوایف و طوایف داشتیم حواشی که ناشی از شرایط بسیار نامناسب و حتی فشارهای وارده بر زن از طریق خانواده و ازدواج اجباری و یا روش های دیگر بوده که در نهایت خود را به این شکل نشان داده است.»
این اظهارات در حالی مطرح می شود که در ماه های پایانی سال همچنان اخبار مربوط به انواع خشونت ها محسوس است و به نظر می رسد هیچ اقدام عاجلی برای کاهش آن انجام نمی شود.
خشونت در جامعه به سمت استفاده از تفنگ و قمه رفته است
تا جایی که سیدحسن موسوی چلک معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور تاکید کرد که وقتی رفتار خشونت آمیز منجر به استفاده از سلاح سرد مانند قمه و تفنگ می شود، این نشان دهنده ضعف سرمایه اجتماعی و لزوم سرمایه گذاری است. در زمینه های شادابی، رفاه و کنترل خشم. است
به گفته وی، در جوامعی که سرمایه اجتماعی پایینی دارند، خشونت خیابانی و تشکیل باندهای تبهکار بیشتر می شود.
وی با اشاره به اینکه نمی توان به طور کامل از تشکیل گروه های مجرمانه جلوگیری کرد، افزود: در جامعه ای که با مسائل پیچیده اقتصادی و اجتماعی مواجه است، تشکیل چنین گروه هایی غیرطبیعی نیست. اما فراوانی و گسترش آن می تواند به تهدیدی برای امنیت اجتماعی تبدیل شود.
در عین حال یکی دیگر از جامعه شناسان در گفتگو با فوریت نیوز اظهار داشت: خشونت رفتاری است با قصد آشکار یا پنهان آسیب رساندن به دیگری و ممکن است فرد یا گروهی در مواجهه با شکست و یا به دنبال هدفی خاص مرتکب آن شوند. خواسته اش را با خشونت دنبال کند.
محمدرضا رنجبر محمدی با تاکید بر اینکه انسان می تواند تحت تاثیر عوامل درونی و محیطی مرتکب خشونت شود، افزود: انسان ها تمایل طبیعی به پرخاشگری و پرخاشگری دارند. مثلاً وقتی نیازهای نوزاد برآورده نمی شود، اعتراض خود را با گریه ابراز می کند. از سوی دیگر عوامل محیطی نیز در پیدایش و تقویت خشونت مؤثر است، از جمله انواع محرومیت های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی. خشونت زمانی تقویت می شود که فرد احساس محرومیت کند و نابرابری را در جامعه تجربه کند.
در داخل خانه کنترل دولت، خشونت بی معنی است
این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه چنین فردی با الگوهای رفتاری که ایجاد کرده است، خشونت را به اعضای خانواده خود تحمیل می کند، افزود: اگر عامل کنترل پلیس یا جامعه بر خشونت در سطح جامعه وجود داشته باشد، در داخل خانه چنین چیزی وجود ندارد. و فرد بدون محدودیت مرتکب خشونت می شود.
رنجبر محمدی خاطرنشان کرد: عوامل متعددی می تواند منجر به تقویت خشونت شود. مثلا ترافیک، آلودگی هوا، فضاهای آموزشی، رسانه، فضای مجازی و مقایسه خود با دیگران، بیکاری و حتی فضای شهری. زمانی که فردی تحت تأثیر این عوامل قرار می گیرد، خشونت را به خانه خود منتقل می کند و به همسر یا فرزندان خود تحمیل می کند یا حتی فرزندان آن را به والدین خود تحمیل می کنند.
این جامعه شناس، رسانه ها را مهمترین نقش در ترویج و تقویت خشونت دانست و گفت: وقتی در صدا و سیما به جای برنامه های شاد، کفن به مهمانان ارائه شود، در واقع باعث ترویج شکست و درماندگی می شود.
میادین تهران پر جنب و جوش نیست
وی همچنین وضعیت محیط شهری را یکی از عوامل موثر در تقویت خشونت دانست که خود منجر به تقویت افسردگی می شود.
به گفته این جامعه شناس، به عنوان مثال میادین پرتردد تهران از جمله میدان الگینال و ولی عصر محدود به اجرای برنامه های ویژه بوده و از نشاط لازم برخوردار نیستند. افرادی که هر روز با اتوبوس و تاکسی از این میدان های شلوغ عبور می کنند، نمی توانند آن شادی لازم را کسب کنند.
رنجبر محمدی همچنین از ترویج خشونت از طریق فیلم و شبکه خانگی انتقاد کرد و گفت: وقتی قاتل اعتراف می کند که از فیلمی الگو گرفته است یعنی رسانه ما راه درستی را طی نکرده است.
وی افزود: میزان خشونت در جامعه رو به افزایش است اما دولت فقط خشونت را کنترل می کند و برای حل آن اقدامی نمی کند. در عین حال، کنترل خشونت محل عمل خشونت را تغییر می دهد و نقشی در کاهش آن ندارد. این خشونت آتش زیر خاکستر است. این می تواند دوباره در هر جایی ظاهر شود، از جمله خانه، مسابقه ورزشی و خیابان.
هشدارهای پی در پی جامعه شناسان همچنان پابرجاست و هیچ اقدام جدیدی برای کاهش خشونت در جامعه شنیده نمی شود. آیا به جایی رسیده ایم که هر شهروندی از سایه خود می ترسد؟