جوان آنلاین: بازار اقلام مربوط به نهاده های دامی مانند شیر و لبنیات، تخم مرغ، گوشت قرمز و مرغ که عمده محصولات سبد معیشت خانوار هستند، در این آشفته بازار غیر موجه است. افزایش افسارگسیخته قیمت این اقلام با وجود تخصیص ارز یارانه ای حکایت امروز و دیروز نیست. داستان آن به زمان دولت دوازدهم و اختراع ارز ۴۲۰۰ تومانی برمی گردد. قبل از آن نهاده های دام و طیور با ارز آزاد (به نرخ روز) وارد می شد و به دست دامدار می رسید و اگر افزایش قیمتی در این اجناس وجود داشت به دلیل افزایش قیمت دستمزد کارگر و احتمالاً قیمت سوخت و یا افزایش نرخ تورم بوده است. اما از بهار 2017، عرضه و توزیع نهاده ها به یک تومور سرطانی تبدیل شده است که روز به روز در حال رشد است. تخصیص ارز دولتی 4200 یا 28500 تومانی به رانت بزرگی برای واردکننده بزرگ نهاده ها و متولیان تامین آن در وزارت جهاد کشاورزی تبدیل شده است. بیش از سه دهه است که وزرای این وزارتخانه از خودکفایی در تولیدات دامی خبر می دهند اما رانت و لابی قدرتمند واردکنندگان بزرگ مانع از این امر می شود. حتی زمانی برخی از متولیان کشاورزی خودکفایی و تولید گندم را زیر سوال بردند و معتقد بودند که واردات ارزانتر است. اکنون در شرایطی هستیم که به دلیل کمبود آب و خشکسالی نمی توانیم این نهاده ها را کاشت و تولید کنیم و در سال های آینده به خودکفایی برسیم و چاره ای جز واردات نیست. بدیهی است با اتفاقاتی که سال گذشته و امسال در خصوص واردات و توزیع نهاده ها افتاد، نهادهای نظارتی و مجلس باید تدبیری بیندیشند تا اقلام ضروری معیشت خانواده از سفره مردم حذف نشود.
بی تدبیری وزارت جهاد کشاورزی در تامین و توزیع به موقع نهاده ها در یک سال اخیر و انحصار در واردات باعث ایجاد بازار سیاه شده و کشاورزان و مرغداران با خرید نهاده های گران قیمت، محصولات خود را با قیمت بالا به فروش می رسانند. رئیس مجلس پشت سکوی مجلس و اتفاقات متعدد از این شیوه تامین نهاده ها و ریزش ارزهای دولتی گلایه دارد و عرضه کننده انحصاری نهاده ها از سال گذشته از عدم تخصیص ارز توسط بانک مرکزی خبر می دهد و با انتشار فیلم هایی در فضای مجازی توزیع آن را متوقف کرده است. مدال در این فیلم مدعی شده است که بانک مرکزی دو سال است که یک میلیارد و 300 میلیون یورو برای واردات و توزیع نهاده ها در بازار به این شرکت اختصاص نداده است و هشدار می دهد که فروش و عرضه نهاده های این هلدینگ تا زمان تسویه تقاضا متوقف می شود.
اکنون در میان دعوای واردکننده، توزیع کننده، رئیس مجلس و حتی سازمان بازرسی بر سر آشفته بازار نهاده ها، تنها مصرف کننده نهایی یعنی مرغداران و دامداران ضرر می کنند که به هیچ وجه از ارز ترجیحی 28 هزار و 500 تومانی سودی نبرده اند. میزهایی که متاسفانه کوچکتر و کوچکتر می شوند و حتی کمک های ناچیز دولتی هم جوابگوی نیاز خانوار نیست. بدیهی است در این اغتشاشات تولیدکنندگان لبنیات یا دلالان و دلالان فعال در بازار مرغ، گوشت و تخم مرغ تخلف می کنند و بازار را بیشتر ملتهب می کنند، مانند تولیدکنندگان لبنیات که بیشتر شیر دریافتی خود را به شیرخشک تبدیل و صادر می کنند و در نتیجه تقاضای شیر خام و افزایش قیمت آن را افزایش می دهند و شیر دریافتی خود را به شیر خشک صنعتی تبدیل می کنند. آیا می توان انتظار داشت که دلالان و این گونه تولیدکنندگان هوای مصرف کننده را داشته باشند؟
جهاد کشاورزی با ارز رانت 28 هزار و 500 تومان معامله می کند
متأسفانه این روزها سران دولت اعم از رئیس جمهور و یا رئیس مجلس مدام از وضعیت موجود گلایه و انتقاد دارند که گویا مردم باید برای این مشکلات چاره اندیشی کنند.
محمدباقر قالیباف که توزیع کالابرگ را داروی گرانی و تامین معیشت مردم می داند، معتقد است که نباید ارز ترجیحی به واردکننده نهاده ها پرداخت شود. نهاده ها باید با نرخ دلار آزاد وارد و توزیع شوند. مصرف کننده نهایی باید منتفع شود. اجناس باید در ابتدای سال متناسب با افزایش حقوق کارگران و کارمندان افزایش قیمت داشته و تا پایان سال ثابت بماند، البته باید توجه داشت که با تغییرات دولت دهم بسیاری از اقشار متوسط جامعه از دریافت یارانه و کالا کنار گذاشته شده اند. آیا همه مردم به جز ثروتمندان می توانند کالاهای ضروری را بدون یارانه دولتی خریداری کنند؟ شاید این طرح در گفتار ساده باشد اما اجرای آن توسط مردم قابل اجرا نباشد، قانونگذار و مجری آن باید با سیاستی هماهنگ و یکسان آن را اجرا کنند. قالیباف روز گذشته با گلایه از دانشجویان از وزارت جهاد کشاورزی و نحوه تامین و توزیع نهاده ها گفت: متأسفانه وزارت جهاد کشاورزی ما که پربازده ترین وزارتخانه ماست و امنیت غذایی ما در آن مستقر است به وزارتخانه بازرگانی تبدیل شده است، بذر و نهاده هایی که باید در داخل تولید شود تا امنیت ملی ما با ارز 2 تا 50 و 200 تومانی وارداتی تامین شود.
وی افزود: این وزارتخانه امروز به دلیل مشکلات نهادی که از 25 سال پیش به وجود آمده است، یعنی از زمان ادغام وزارت صنایع سبک و سنگین تا بعد، ادغام وزارت بازرگانی به وزارت صلح و بعد از آن، جدا شدن بحث تامین فرآورده های غذایی به وزارت جهاد کشاورزی و وزارت جهاد کشاورزی و وزارت جهاد کشاورزی، در این وضعیت قرار دارد. جهاد با کشاورزی و می بینیم که مهم ترین وزارتخانه ما شده است بازرگانی، با چه ارزی 28 هزار و 500 تومان؟
قالیباف گفت: بارها می گویند مجلس به دنبال حذف ارز 28 هزار و 500 تومانی است، هرگز. ما نمی خواهیم برداشت کنیم، اما معتقدیم باید از ابتدای زنجیره به مصرف کننده نهایی منتقل شود. الان 10،20 تاجر این پول 28500 تومانی را می گیرند و وارد می کنند و نهاده می آورند که مثلا مرغ ارزان تولید کنند، این روش اشتباه است. فعالان می گویند در روزهای گذشته همان طرح پیشنهادی قالیباف در واردات برنج اتفاق افتاد و یارانه ارزی واردات برنج حذف و با نرخ آزاد وارد شد. در نتیجه برنج های توزیع شده از بازار جمع آوری و با نرخ ارز آزاد و بسیار گرانتر از قبل وارد بازار شد. آیا ارز حذف شده از ابتدای زنجیره به مصرف کننده نهایی منتقل می شود؟ اکنون که اواسط آذرماه است، تنها سه دهم موفق به دریافت کالای 620 هزار تومانی شده اند. آیا با این مقدار کم می توان برنج خرید؟
رئیس اتحادیه فرآورده های لبنی: سوپرمارکت ها لبنیات را به دلیل عدم خرید مردم به کارخانه برمی گردانند.
یکی از اقلامی که به شدت تحت تاثیر گرانی نهاده ها قرار دارد شیر و لبنیات است. بازار لبنیات از آن دسته بازارهایی است که ثبات قیمت و ارزان نگه داشتن آن دغدغه اصلی دولت ها بوده است اما در سال های اخیر (1396) به تدریج از سفره مردم حذف شده است. همانطور که قیمت هایی که هر روز گران می شوند نشان می دهد، قیمت ها در پنج ماه به اندازه 50 سال افزایش یافته است. به عنوان مثال نیم کیلو ماست که در خرداد 85 هزار تومان قیمت داشت، اکنون 185 هزار تومان است، از این رو بازدهی این اقلام افزایش یافته است. تولیدکنندگان قطعا می دانند که چگونه از کالاهای برگشتی بهترین استفاده را ببرند. رئیس اتحادیه فرآورده های لبنی در این خصوص می گوید: قیمت لبنیات از ابتدای سال تا شهریور 50 درصد افزایش داشته و از شهریورماه تا کنون به صورت غیرقابل کنترلی افزایش قیمت داشته است. وی در خصوص کاهش قدرت خرید مردم می افزاید: با افزایش قیمت لبنیات بازدهی محصولات افزایش یافته و در زمینه فروش کاهش داشته ایم. این نشان می دهد که مردم کمتر می توانند لبنیات بخرند.
علی احسان ظفری می گوید: قیمت مواد اولیه لبنیات در سه ماه گذشته ۷۰ درصد و شیر خام از ۲۳ هزار تومان به ۳۵ هزار تومان افزایش یافته است. وی دلیل گرانی لبنیات را کمبود عرضه و صادرات شیرخشک می داند و می افزاید: بیشتر شیرخام دریافتی به شیرخشک صنعتی تبدیل و صادر می شود و این امر با افزایش قیمت دلار در کشور برای تولیدکنندگان لبنی بسیار مقرون به صرفه و سودآور است. احسان ظفری می افزاید: قیمت لبنیات روزانه در حال افزایش است و دلیل آن افزایش قیمت شیر خام است.
رئیس اتحادیه فرآورده های لبنی کشور در پاسخ به این سوال که چرا قیمت شیرخام افزایش یافته است؟ وی می گوید: دامداران دلیل افزایش قیمت شیرخام را گرانی نهاده های دامی اعلام می کنند. در حال حاضر قیمت شیرخام به کیلویی 35 تا 39 هزار تومان رسیده است در حالی که در مرداد ماه امسال کیلویی 23 هزار تومان بوده است. رئیس اتحادیه فرآورده های لبنی کشور بر عدم کنترل قیمت شیرخام تاکید می کند: قیمت شیر خام طی 60 سال به کیلویی 23 هزار تومان رسیده اما در مدت پنج ماه به کیلویی 35 تا 39 هزار تومان رسیده است. قیمت شیر خام نزدیک به 60 درصد افزایش یافته است که این مقدار معادل 50 سال افزایش قیمت است.
منبع: روزنامه جوان