ایستاده در طوفان | زنی که کشور پاکستان را بهم ریخت

شش سال از زمانی که میشا با اتهامات آزار جنسی علیه علی ظفر، یکی از بزرگترین ستاره های موسیقی پاکستان، تیتر اخبار شد، می گذرد. اتهامی که ظفر آن را رد کرد، میشا را در کانون طوفانی از انتقادات و حملات رسانه ای قرار داد. حالا او در مورد تجربه ای صحبت می کند که زندگی او را برای همیشه تغییر داد. اما میشا شفیع کیست و چه کرد؟

جرقه ای که آتش را شروع کرد

در آوریل 2018، میشا شفیع در توئیتی جسورانه علی ظفر را به “آزار جنسی مکرر” متهم کرد. این اولین مورد برجسته جنبش #MeToo در پاکستان بود. جنبشی که از سال 2017 با افشاگری هایی علیه چهره های مشهور جهان مورد توجه قرار گرفت. میشا که پیش از این در فیلم هالیوود مرد بی‌میل (2012) در کنار راز احمد بازی کرده بود، و ظفر که در بالیوود نامی برای خود دست و پا کرده بود، هر دو ستاره‌های تثبیت شده بودند. این اتهام جامعه پاکستان را به دو قطب تقسیم کرد.

ویدیویی در مورد میشا را اینجا ببینید:

میشا در توییت خود از «آزارهای فیزیکی متعدد» صحبت کرد و پرونده را به مراجع قانونی برد. اما شکایت او از سوی مسئول شکایات محل کار رد شد، زیرا او و ظفر رابطه کارمند و کارفرمایی نداشتند. در ژانویه 2019، دادگاه به میشا دستور داد از اظهارنظرهایی که می‌تواند «توهین آمیز» علیه ظفر تلقی شود، خودداری کند. حکمی که عملا او را مجبور به سکوت قانونی کرد. او همچنان در حال پیگیری استیناف است، اما این ممنوعیت صدای او را در ملاء عام خاموش کرده است.

طوفانی از حملات و اتهامات

بعد از توییت میشا موجی از واکنش های خشمگینانه در شبکه های اجتماعی به راه افتاد. کاربران او را «بی شرم»، «دروغگو» و «شهرت طلب» خطاب کردند و حتی ظاهرش را به سخره گرفتند. میشا می گوید: «احساس می کردم با حرف زدن زندگی ام را آتش زده ام. انگار همه این تلاش‌ها بی‌فایده بود.» شایعات ادعا می‌کردند که او پس از شکایت از کشور فرار کرده است، در حالی که مهاجرت او به کانادا از سال 2016 برنامه‌ریزی شده بود. این روایت‌های تحریف‌شده فشار روانی را بر او دوچندان کرد.

شدت حملات به حدی بود که میشا مجبور شد به طور موقت حساب های رسانه های اجتماعی خود را غیرفعال کند. آدرس منزل او در لاهور، جایی که با همسر و دو فرزندش زندگی می کرد، علنی شد و او مورد تهدیدهای بیشتری قرار گرفت. این تجربه بسیاری از زنان دیگر را که می‌خواستند داستان‌های مشابهی را به اشتراک بگذارند یا با شکایات قانونی مواجه شدند، دلسرد کرده است.

سوء تفاهم و انگ های اجتماعی

میشا معتقد است که بخشی از رد ادعاهای او به خاطر تصویر او به عنوان یک زن قوی و موفق است. او می گوید: «قدرت فرضی من علیه من استفاده شد. خیلی ها پرسیدند: “چطور زنی مثل او می تواند اجازه دهد که مورد آزار قرار بگیرد؟” یا “چرا این بارها این اتفاق افتاده است؟” این پرسش‌ها درک نادرست جامعه از پویایی آزار جنسی و دلایلی که قربانیان را ساکت نگه می‌دارد را نشان می‌دهد.

یکی از وکلای ظفر در سال 2021 اظهار داشت: “اگر کسی عکس العملی نشان ندهد، طرف مقابل چگونه می داند که اجازه ندارد؟” این دیدگاه شکاف عمیق فرهنگی در درک مفهوم رضایت را نشان می دهد. در فضای رسانه ای حتی برخی از همکاران میشا با شوخی هایی مبنی بر «اجازه دست دادن با او» به این موضوع دامن زدند.

موردی که جامعه را به چالش کشید

داستان میشا و ظفر آزمونی برای جامعه پاکستان شد تا در مورد رضایت، آزار جنسی و مسئولیت صحبت کنند. اما به جای بحث های سازنده، برنامه های تلویزیونی و شبکه های اجتماعی به میدان نبرد قضاوت تبدیل شدند. کارشناسان و چهره های سرشناس ساعت ها به بحث درباره «مقصر بودن یکی از طرفین» پرداختند، بدون اینکه به جنبه های حقوقی و انسانی موضوع توجه کافی داشته باشند. این فضا نه تنها به میشا فشار آورد، بلکه نشان داد که جامعه هنوز آمادگی پذیرش روایت های قربانیان را ندارد.

انگیزه های مورد سوال

بسیاری از مردم انگیزه های میشا را زیر سوال بردند و او را به منافع شخصی متهم کردند. رسانه ها با بازتاب گسترده این پرونده به شایعات دامن زدند و بحث را به حاشیه بردند. این واکنش ها نمونه ای از مجازات غیررسمی قربانیان در جوامعی است که هنوز با مفاهیم جنبش #MeToo آشنا نیستند. میشا می گوید: «مردم فکر می کنند من این کار را برای شهرت انجام دادم، اما من فقط می خواستم حقیقت را بگویم.

بازسازی از خاکستر

امروزه میشا در کانادا زندگی می کند و سعی کرده با دوری از هیاهوی رسانه ای آرامش پیدا کند. او انرژی خود را وقف خانواده و هنر خود کرده است. آلبوم جدید او به نام To Bloom پاسخی است به همه تردیدها و حملاتی که او متحمل شده است. او می‌گوید: «این آلبوم بازتاب تجربه‌ای است که من را شکست، اما به من آموخت که می‌توانم دوباره بلند شوم». “هنر راه من برای بازیابی صدایم بود.”

میشا با این آلبوم نه تنها داستان خود را روایت می کند، بلکه به زنان دیگر نیز نشان می دهد که حتی در مقابل سکوت اجباری نیز می توان با خلاقیت و شجاعت حقیقت را فریاد زد. تجربه او هشداری برای جامعه پاکستان و فراتر از آن است: جنبش #MeToo راه درازی در پیش دارد تا قربانیان به جای حمایت با قضاوت و تمسخر مواجه شوند.