علی میرزایی; بازار: تحقیق و نوآوری در صنعت خودرو به عنوان چارچوب اساسی برای مقابله با چالش های جهانی مانند تغییرات آب و هوا، بحران های بهداشت عمومی و تحولات تکنولوژیکی شناخته می شود. این رویکرد ماموریت گرا بر تعیین اهداف مشخص و قابل اندازه گیری متمرکز است که فعالیت های تحقیقاتی را در جهت دستیابی به اهداف خاص صنعتی (خودرویی)، اقتصادی و اجتماعی در یک چارچوب زمانی خاص هدایت می کند. کشورهایی مانند هلند، سوئیس، انگلستان و فرانسه این رویکرد را برای تقویت نوآوری و خلاقیت خود برای رویارویی موثر با چالش‌های مرتبط اتخاذ کردند.
فرانسه همچنین قصد دارد با تدوین استراتژی صنعتی به نام «فرانسه 2030» خود را به عنوان پیشرو در توسعه پایدار و نوآوری های فناوری معرفی کند.
نگاهی به تجربیات کشورهای پیشرو در فناوری
هلند با تدوین و اجرای سیاست “بخش های برتر” اولویت های تحقیقاتی را در راستای رشد اقتصادی و همکاری هدفمند بین دولت، صنعت و دانشگاه ها تقویت خواهد کرد. “سیاسی کردن بخش های برتر” در هلند تنها یک ماموریت دارد. این کشور باید تمرکز ویژه ای در مراکز تحقیقاتی و حوزه های تجاری خود در سراسر جهان داشته باشد که به عنوان نقاط قوت شناخته می شوند.
سیاست های کشور مذکور مبتنی بر هم افزایی شرکت ها، نهادهای دانش بنیان، سازمان های اجتماعی و دولت ها در حوزه نوآوری، سرمایه انسانی و بین المللی است. تحقیق و نوآوری در هلند به عنوان یک ماموریت مرکزی بر اساس چارچوبی جامع معرفی شده است که تخصص جمعی ذینفعان مختلف را برای پیشبرد اهداف ملی شهروندان در اولویت قرار می دهد.
در سوئیس، فرآیندهای نوآوری از پایین به بالا یا (از پایین به بالا) هستند، در این سیاست، توجه رویکردهای ماموریت گرا برای مقابله با چالش های جهانی مانند تغییرات آب و هوایی افزایش یافته است. شورای علوم سوئیس که SSC نام دارد بر لزوم هماهنگی بیشتر و تعیین دستور کار فعالیت های ماموریت محور به منظور استفاده بهینه از منابع کشور تاکید کرد.
در انگلستان، تحقیق و نوآوری ماموریت گرا با حمایت مالی هدفمند همراه است تا نوآوری در بخش های کلیدی را تسریع بخشد. این کشور با تامین مالی هدفمند و همکاری دستگاه های اجرایی در تلاش است تا چالش های راهبرد صنعتی خود را حل کند.
فرانسه با تدوین استراتژی صنعتی به نام «فرانسه 2030» قصد دارد خود را به عنوان پیشرو در توسعه پایدار و نوآوری های فناوری معرفی کند.
مزایای تحقیق و نوآوری ماموریت گرا
رویکرد تحقیق و نوآوری ماموریت گرا دارای چندین مزیت است که می توان از آن به عنوان تأثیر هدفمند بر نتایج اجتماعی مانند کاهش انتشار کربن یا بهبود راه حل های بهداشت عمومی یاد کرد. همچنین همکاری های بین بخشی ذینفعان مختلف که شامل دولت ها، نهادهای دانشگاهی، صنعت و جامعه مدنی می شود برای ایجاد راه حل های جامع تقویت خواهد شد. هماهنگی تلاش های پژوهشی با اهداف از پیش تعیین شده نیز منجر به استفاده کارآمدتر از منابع می شود. در غیر این صورت حتی اگر برنامه های مثبتی در دست باشد، منابع هدر خواهند رفت.
سرمایه گذاری در فعالیت های ماموریت گرا یک گزینه معقول مالی است. زیرا انتظارات و هم افزایی نهادی در سطح کلان ملی افزایش می یابد. همسویی در سرمایه گذاری تحقیقاتی با اولویت های استراتژیک ملی نه تنها بر مشارکت بخش خصوصی تأثیر می گذارد، بلکه همکاری عمومی را تقویت می کند. نمونه بارز این سیاست آمریکا است که با نهادینه کردن مدیریت پژوهشی در چارچوب اهداف ملی توانسته است برنامه ریزی ملی خود را برای توسعه سریع فناوری ها تسریع بخشد.
در انقلاب و توسعه وسایل نقلیه الکتریکی، تحقیق و نوآوری ماموریت محور نقش کلیدی در حل چالش هایی مانند انتشار گازهای گلخانه ای، باتری های پایدار و راه حل های متنوع حمل و نقل پایدار ایفا می کند.
نقش تحقیقات ماموریت گرا در انقلاب الکتریکی سازی وسایل نقلیه
در انقلاب و توسعه وسایل نقلیه الکتریکی، تحقیق و نوآوری ماموریت محور نقش کلیدی در حل چالش هایی مانند انتشار گازهای گلخانه ای، باتری های پایدار و راه حل های متنوع حمل و نقل پایدار ایفا می کند. کشورها می توانند اهداف بلندپروازانه ای برای پذیرش و توسعه خودروهای الکتریکی داشته باشند که بخشی از نقشه راه کلان ماموریت گرا را تعریف می کند.
چنین رویکردی باعث گذر مطلوب از سوخت فسیلی به انرژی الکتریکی پاک می شود، در این بین کشورهای در حال توسعه عقب مانده در زمینه حمل و نقل الکتریکی نیز می توانند از روش های مشابه و هم افزایی نهادی کشورهای پیشرو بهره مند شوند و حتی به اهداف خود برسند. منابع مالی محدود است تا از فناوری روز عقب نمانیم. مهم ترین اصل در چنین رویکردی، استفاده بهینه از منابع مالی، انسانی و … در چارچوب های علمی اثبات شده متناسب با نیازهای ملی است.
در اینجا لازم به ذکر است که همکاری هدفمند بین نهادهای دولتی و شرکت های خصوصی می تواند توسعه خودروهای برقی را تسریع کند. علاوه بر این، اجرای سیاست های حمایتی مانند مشوق های خرید یا معافیت های مالیاتی می تواند استقبال بازار را افزایش دهد.
برای گذار از خودروهای سوخت فسیلی به بنزین، همه کشورها، حتی کشورهای توسعه یافته، باید چارچوب توسعه خودروهای پاک خود را به روز کنند.
رسالت نهادهای کشور ما چیست؟
برای گذار از خودروهای سوخت فسیلی به بنزین، همه کشورها، حتی کشورهای توسعه یافته، باید چارچوب توسعه خودروهای پاک خود را به روز کنند. سیاست های پژوهشی را نمی توان تضمینی برای آینده دانست و هیچ صنعتی از تغییرات رقابت جهانی در امان نخواهد بود.
حتی کشورهای توسعه‌یافته که با دنیای جدید با این همه فناوری جدید مواجه شدند، به این نتیجه رسیدند که بازنگری در سیاست‌ها و چارچوب‌های تحقیقاتی ضروری است. به منظور دستیابی به اهداف اجتماعی، اقتصادی و فناوری، دولت های کشورهای توسعه یافته تحت فشار هستند تا چارچوب های هدایت شده بیشتری را برای هم افزایی نهادهای مختلف خود اعمال کنند. برخی از کارشناسان غربی صراحتاً از دولت‌های خود در زمینه‌های چالش برانگیز واردات در مقابل تولید خودروهای برقی، استراتژی‌های مشخص، هماهنگ و مأموریت‌محور می‌خواهند. تلاش برای همگرایی ماموریت های کشورهای توسعه یافته نشان دهنده بلوغ نهادی آنهاست که ضمن تقویت نوآوری ها، پاسخگوی نیازهای اجتماعی نیز هستند. حال باید از سیاستگذاران داخلی پرسید که رسالت صنایع و سازمان های ایران در زمینه برق رسانی چیست؟
متأسفانه آنچه تاکنون در داخل کشور مشاهده شده است؛ «تمرکز منافع ملی» در جهت دهی به فعالیت سازمان ها و صنایع (حمل و نقل و انرژی) ضعیف بوده است.
متأسفانه آنچه تاکنون در داخل کشور مشاهده شده است؛ «تمرکز منافع ملی» در جهت دهی به فعالیت سازمان ها و صنایع (حمل و نقل و انرژی) ضعیف بوده است. در زمینه برقی‌سازی وسایل نقلیه، هر نهادی از خودروساز، مونتاژ، بازرگان گرفته تا شهرداری مستقل عمل می‌کرد. زیرا چارچوب خاصی برای هدایت آنها وجود ندارد. کندی حرکت خودروسازان داخلی و یا زیاده روی بیش از حد واردکنندگان و مونتاژکنندگان و نهادهای مختلف باعث شده تا منابع محدود کشور در جریان های مختلف پراکنده شود. نتیجه چنین فعالیتی نتوانست نتیجه ای در کاهش آلودگی شهرها و چرخه حمل و نقل داشته باشد. با توجه به عدم تعادل انرژی، ضرورت تدوین برنامه یا جهشی در بهبود صنعت خودرو باید مشخص شود.
در کشور چه باید کرد
همانطور که قبلا ذکر شد، تحقیق و نوآوری ماموریت گرا چارچوبی استراتژیک فراهم می کند که کشورها قادر خواهند بود از آن برای توسعه فناوری استفاده کنند. اجرای چنین سیاستی موجب افزایش چشمگیر تحقق برنامه های زیست محیطی و اجتماعی خواهد شد. این رویکرد مستلزم برنامه ریزی دقیق، هماهنگی بین بخشی و سازگار با شرایط ملی است. با این حال، باید از بینش ها و تجربیات جهانی نیز استفاده کرد. از آنجایی که کشورها برای دستیابی به اهداف بلندپروازانه در زمینه‌های حمل‌ونقل پایدار، انرژی پاک، اقتصاد دایره‌ای و توسعه پایدار تلاش می‌کنند، توسعه چارچوب‌های مبتنی بر مأموریت، مسیر روشنی را برای دستیابی مؤثر به این اهداف فراهم می‌کند.