امید محمدی، بازار: چندی پیش «خبرگزاری بازار» برای اولین بار در کشور طی یک هشدار رسانه ای به احتمال جاسوسی از طریق خودروهای برقی پرداخت. ترخیص برخی خودروهای تمام برقی از گمرکات کشور نشان داد که «برخی» علاقه ای به بررسی این موضوع از سوی «موسسات نظارتی» ندارند. همانطور که واردات یا مونتاژ خودروهای تمام برقی در کشور بدون استراتژی مشخص انجام می شود، بی توجهی به ابزار جاسوسی چینی نیز ادامه دارد. برقی شدن حمل و نقل در کشور باید با شرایط سختگیرانه ای برای شرکای خارجی همراه باشد تا امکان سوء استفاده از داده های این خودروها توسط کشورهای خارجی به حداقل برسد. در ادامه به بررسی هشدارهای امنیتی در خصوص خودروهای تمام برقی چینی در جهان می پردازیم.
منابع اروپایی معتقدند خودروهای برقی چینی علاوه بر کنترل رفتار راننده و سرنشینان، همزمان از مسیرهای تردد نیز اطلاعات جمع آوری می کنند.
هشدار اروپا در مورد خودروهای برقی چینی
با نادیده گرفتن جنگ اقتصادی شرق و غرب در صنعت خودروسازی، امروزه خودروهای برقی چینی دیگر تنها وسیله حمل و نقل نیستند. این خودروها به پلتفرمی برای جمع‌آوری داده‌ها تبدیل شده‌اند که برای بهینه‌سازی هوش مصنوعی در رانندگی مستقل، ارتباطات و حتی سرگرمی استفاده می‌شوند. منابع اروپایی معتقدند خودروهای برقی چینی علاوه بر کنترل رفتار راننده و سرنشینان، همزمان از مسیرهای تردد نیز اطلاعات جمع آوری می کنند. البته بخشی از این داده ها برای عملکرد خودرو در حالت خودکار استفاده می شود.
رسانه های اروپایی پیشنهاد دادند که وظیفه جمع آوری اطلاعات و به روز رسانی نرم افزار این خودروها بر عهده کدام شرکت یا موسسه است؟ اگرچه ممکن است این سوال برای مشتریان داخلی یا حتی بازارهای جهانی بی اهمیت به نظر برسد، اما برای وزارت حریم خصوصی و سازمان های نظارتی حیاتی است. زیرا این موضوع ارتباط مستقیمی با امنیت ملی، امنیت سایبری و حریم خصوصی دارندگان این خودروها دارد.
سیاست گذاران صنعت در اروپا در تلاشند تا چینی ها را از ورود به فناوری 5G باز دارند زیرا کنترل محصولاتی که در معرض به روز رسانی نرم افزار فروشنده هستند بسیار دشوار است. در اروپا هنوز این سوال وجود دارد که در هر کیلومتر مربع چند وسیله نقلیه برای آژانس های چینی اطلاعات و تصاویر جمع آوری می کنند. به همین دلیل، سیاست‌گذاران در تلاش هستند تا قبل از وضع قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای خودروهای برقی در اتحادیه اروپا، استفاده از این دستگاه‌ها را توسط قضات، نمایندگان مجلس، کارمندان، پلیس و اورژانس ممنوع کنند.
اروپایی ها معتقدند همانطور که دولت چین محدودیت هایی را برای تردد خودروهای تسلا در کشور خود اعمال کرده است، اتحادیه اروپا نیز باید محدودیت هایی را برای تردد خودروهای برقی چینی اعمال کند. همزمان با افزایش تعرفه واردات خودروهای چینی که اقدامی برای کاهش نفوذ چین در حمل و نقل اروپا محسوب می شود، اتحادیه اروپا تحقیقات خود را بر روی خودروهای برقی کشور مذکور آغاز کرده است.
آمریکایی ها معتقدند خودروسازان چینی تهدیدی برای امنیت آنها هستند. به همین دلیل، وزارت بازرگانی ایالات متحده تحقیقاتی را در مورد تهدیدات امنیتی ناشی از خودروهای الکتریکی چینی آغاز کرده است.
نگرانی آمریکا در مورد خودروهای چینی
چندی پیش بود که «بازار نیوز» خبری مبنی بر درخواست قانونگذاران آمریکایی از رئیس جمهور منتخب مکزیک برای رسیدگی به امنیت خودروهای برقی، متصل و خودران چینی که در مکزیک مونتاژ می شوند، منتشر کرد. پس از مدتی، نگرش دولت آمریکا نسبت به خودروهای چینی، تلفن های همراه و پلتفرم های رسانه های اجتماعی تغییر کرد. آمریکایی ها معتقدند خودروسازان چینی تهدیدی برای امنیت آنها هستند. به همین دلیل، وزارت بازرگانی ایالات متحده تحقیقاتی را در مورد تهدیدات امنیتی ناشی از خودروهای برقی چینی آغاز کرده است.
همچنین قوانین فناوری اطلاعات، ارتباطات و فناوری در آمریکا برای زنجیره تامین جهانی و خودروسازان داخلی تغییر کرده است تا از ورود هر گونه نرم افزار، سخت افزار یا خودروی چینی جلوگیری شود. این کشور در تلاش است تا زنجیره تامین خود را از وابستگی به چین رها کند. هم اتحادیه اروپا و هم ایالات متحده به شدت نگران تأثیر چین بر امنیت حمل و نقل از طریق وسایل نقلیه الکتریکی هستند.
پهپادهای الکتریکی هر آنچه در اطرافشان اتفاق می افتد را ضبط می کنند و داده ها را به سازندگان خود که عمدتاً در چین هستند، منتقل می کنند.
تغییر قوانین برای خودروسازان اروپایی
اتحادیه اروپا در تابستان سال جاری قوانین جدیدی را در خصوص امنیت سایبری خودروهای تولید شده در این قاره وضع کرد و در تلاش است تا ساختار خودروهای هوشمند را تغییر یا ساده کند. از آن زمان، اتحادیه اروپا تلاش کرده است تا تهدیدات امنیتی خودروهای الکتریکی را مهار کند. تجهیزات الکترونیکی خودروهای برقی هوشمند اگرچه باعث افزایش ایمنی و کاهش تصادفات می شود، اما امکان نظارت بر مسافران و حتی جاسوسی را نیز فراهم می کند.
اقتصاددان و کارشناس امنیت سایبری شولاریک در کنفرانسی در سال 2023 هشدار داد: “خودروهای برقی هر آنچه در اطرافشان اتفاق می افتد را ثبت می کنند و داده ها را به سازندگان خود که عمدتاً در چین هستند منتقل می کنند.” فشارهای امنیتی بر خودروهای برقی باعث شده است که خبرگزاری آلمان DPA اعلام کند که شرکت هایی مانند فولکس واگن، آئودی، پورشه و مرسدس بنز در تلاش هستند تا ساختار الکترونیکی خود را با محدودیت های سایبری تا سال 2025 هماهنگ کنند.
در خصوص واردات خودروهای “فولکس واگن” به کشور؛ جالب است بدانید که ادعا می شود از نظر امنیت سایبری فولکس واگن عملکرد بسیار ضعیف تری نسبت به تسلا و کیا دارد. البته این موضوع برای تایید صحت آن نیازمند بررسی کارشناسی است.
واردات خودروهای برقی چینی مانند آرس M5، جیلی الکتریک، اسکای ول، محصولات دانگ فنگ و حتی برخی از مدل های فولکس واگن باید از نظر امنیت سایبری توسط نهادهای مربوطه بررسی شود.
فراموشی ایمنی خودروهای برقی در ایران
کشورهای پیشرو در صنعت خودروسازی نگرانی های جدی در مورد امنیت سایبری خودروهای برقی چینی دارند. با وجود هشدارهای متعدد رسانه ها، متولیان صنعت خودرو در ایران هیچ اقدام موثری در این زمینه انجام نداده اند. واردات خودروهای برقی چینی مانند آرس M5، جیلی الکتریک، اسکای ول، محصولات دانگ فنگ و حتی برخی از مدل های فولکس واگن باید از نظر امنیت سایبری توسط نهادهای مربوطه بررسی شود.
ایجاد یک مرجع مستقل و توانمند برای بررسی امنیت سایبری خودروهای برقی بدون «شوف» به منظور به حداقل رساندن ضریب نفوذ یا خطر جاسوسی در حمل و نقل داخلی ضروری است.
متاسفانه در ایران مرجع معتبر و ذیصلاحی برای تست امنیت سایبری خودروهای برقی وجود ندارد و یا در صورت وجود اعلام نشده است. خودروسازان و واردکنندگان خودرو اقدام خاصی در این زمینه انجام نداده اند. ظاهرا واردکنندگان خودرو نیز مانند تجار سایر صنایع، اطلاعات کمی از فناوری های جدید و ریسک های مرتبط با آن دارند. ایجاد یک مرجع مستقل و توانمند برای بررسی امنیت سایبری خودروهای برقی بدون «شواف» به منظور به حداقل رساندن ضریب نفوذ یا خطر جاسوسی در حمل و نقل داخلی ضروری است.
در اینجا باید دو سوال از متولیان واردات خودرو پرسید. اول اینکه آیا تا به حال از شرکت های واردکننده یا خودروسازان در مورد نحوه به روز رسانی نرم افزار خودروهای برقی سوال کرده اند؟ دوم اینکه آیا شرکت های چینی و شرکای خارجی در صنعت خودرو حاضر به انتقال اطلاعات و داده ها برای به روز رسانی در ایران هستند؟
اگر پاسخ به این سوالات مثبت است، وزارت حریم خصوصی باید در این مورد شفاف سازی کند. در غیر این صورت این وزارتخانه و سایر نهادهای نظارتی باید عملکرد خودروهای برقی و فعالیت شرکت های خودروسازی با شرکای خارجی را با دقت بیشتری بررسی کنند.