ساخت مجسمه بیتا فرهی این روزها با واکنش های متفاوتی از سوی هنرمندان تجسمی و همچنین علاقه مندان به این هنرمند مواجه شده است. برخی از مردم از زنده شدن این مجسمه ترسیده اند و برخی دیگر نسبت به این مجسمه واکنش مثبت نشان داده اند. از جمله نظرات مثبت نسبت به این مجسمه می توان به واکنش دختر زنده یاد بیتا فرهی اشاره کرد که برای ایسنا نوشت: آنچه برای من به عنوان بازمانده این هنرمند ارزشمند است زنده نگه داشتن یاد اوست مفهوم کلمه مجسمه اهمیت مجسمه را باید به درستی درک کرد، بلکه در تصویر و نمادی است که هنرمند از خود به جای می گذارد.
اگر بخواهیم هدف از ساخت تندیس را فقط به شباهت محدود کنیم، شاید امروزه موزه هایی مانند «مادام توسو» و «گرون» وجود نداشته باشند، زیرا در این موزه ها هنرمندان بیشتر روی نمادها کار کرده اند تا شبیه ها.
مرتضی سعیدی، جلال موسوی، افروز بوجاریا – گروه هنر دل – خالقان مجسمه هستند. تندیس تمام قد بیتا فرهی که سه ماه پس از درگذشت وی آغاز به کار کرده بود، چهارشنبه 3 مرداد ماه رونمایی شد و خالقان این اثر هر سه گریمور و اعضای انجمن خانه سینما هستند. آنها طراح گریم و فیلم و سریال هستند.
مرتضی سعیدی به سبک ساخت این اثر پرداخت و گفت: این مجسمه به سبک هایپررئال ساخته شده است. قد، وزن و جزئیات این اثر نیز متناسب با ویژگی های خانم فرهی محاسبه و ساخته شده است.
وی با اشاره به علاقه دختر زنده یاد فرهی به ساخت این تندیس گفت: با انتخاب سبک هایپر رئال قصد داشتیم یاد و خاطره این هنرمند را زنده نگه داریم. او همچنین می خواست پس از مرگش چنین اتفاقی بیفتد. باید گفت در زمان حیات خود لطف هایی دیدند; او حتی از اعضای خانه سینما هم نبود و حالا در کنار مزار مادربزرگش به خاک سپرده شد.
این چهره پرداز با اشاره به همکاری دختر زنده یاد فرهی برای ساخت این تندیس گفت: دخترش هم زحمات زیادی کشیده و در این مسیر همراهش بوده است. همه جوانب را با دخترشان بررسی و سنجیدیم تا این رونمایی فرخنده انجام شود.
عکس هایی که قبل از اتمام کار منتشر شده است
سعیدی گفت: در روز مراسم و رونمایی همه حاضران شوکه شده بودند. واکنش های منفی هم دیدیم و شنیدیم که البته بعد از خلق یک اثر هنری همیشه دیده و شنیده می شود. اما برخی از این نظرات مربوط به تصاویری بود که قبل از اتمام کار منتشر شده بود. آن عکس ها مربوط به بررسی نهایی کار بوده و تفاوت آن ها با عکس های گرفته شده در موزه سینما مشخص است.
وی تاکید کرد: برای من مهم بود خانواده ای که با بیتا فرهی در ارتباط بودند نیز با کار در ارتباط باشند. ارتباط برقرار شد و این تنها چیزی بود که اهمیت داشت.
سعیدی بیان کرد: ساخت این مجسمه از اوایل اسفندماه آغاز و در اواخر فرودین به پایان رسید. این مجسمه در تیرماه به موزه سینما تحویل داده شد.
راز مادام توسو و ارتباط مخاطب با مجسمه های هایپررئال دنیا
این میکاپ آرتیست درباره استایل هایپر رئال گفت: سبک هایپر رئال نسبت به سبک های دیگر واقع گرایانه تر است. وقتی موزه مادام توسو در سراسر جهان ساخته می شود، به این معنی است که مخاطب ارتباط نزدیکی با مجسمه های فوق واقع گرایانه خواهد داشت.
وی در پاسخ به اینکه چرا در ایران به مجسمه های سبک هایپررئال توجهی نشده است، گفت: در ایران به این سبک توجه نشده و چند سالی طول می کشد تا مخاطب با آن ارتباط برقرار کند. از طرفی محدودیت هایی برای واردات سیلیکون داریم و نمی توانیم هیچ ماده ای وارد کنیم. ساخت چنین مجسمه ای هم پرهزینه و هم سخت است.
در ایران موزه مجسمه نداریم
وی ادامه داد: لازم به ذکر است که مجسمه های ساخته شده در ایران غالباً پهن هستند. این بدان معناست که ما یک موزه برای مجسمه‌هایی به این سبک نداریم. مثلا موزه ستارگان سینما، نام آوران، ورزشکاران و… که مجسمه هایی از آقای ناصر حجازی گرفته تا نام آوران دیگر مانند سینماگران، ورزشکاران، شاعران، شهدا و… در آن نگهداری می شود.
هزینه ساخت مجسمه های هایپررئال بالاست
وی گفت: هزینه ساخت مجسمه های هایپررئال بالاست و برای ساخت هر مجسمه حداقل 400 تا 500 میلیون هزینه لازم است. این مجسمه ها نیز نیاز به نگهداری دارند و در صورت عدم نگهداری به مرور زمان مانند هر چیز دیگری کیفیت خود را از دست می دهند. شما باید هزینه نگهداری از این مجسمه ها را بپردازید.
این مجسمه ها نیاز به نگهداری دارند
این مجسمه ساز و گریمور گفت: در زندان قصر مجسمه های متعددی به سبک هایپررئال البته با متریال متفاوت – موم ساخته شده است. اکنون می بینیم که برخی از آنها ترک خورده یا موهایشان کشیده شده است. این بدان معنی است که برای نگهداری آن نیازی به مراقبت نبود. در موزه ای مانند مادام توسو هزینه خاصی برای نگهداری از آثار در نظر گرفته می شود. برای آثار میزانسن سینمایی تعریف شده تا مخاطب جذب آن شود. در ایران به ندرت شاهد چنین میزانسنی هستیم، اغلب مجسمه در گوشه ای قرار می گیرد و 10 مجسمه با ظاهر متفاوت در کنار آن قرار می گیرد. انگار مانکن های لباس فروشی هستند.
عکسی از موزه مادام توسو
هایپررئال سبک اقبال سیاه در ایران
سعیدی معتقد بود که مجسمه های سبک هایپررئال در ایران به درستی ارائه نشده و به همین دلیل بازخورد خوبی نداشته است.
وی گفت: هر هنری به درستی ارائه شود موفق خواهد بود.
مجسمه زنده بیتا فرهی چگونه ساخته شد؟
این هنرمند درباره مراحل ساخت مجسمه زنده یاد بیتا فرهی گفت: این مجسمه با سیلیکون ساخته شده است. ابتدا چهره او را شبیه سازی کردیم و او را از زوایای مختلف در کنار یکدیگر قرار دادیم. سن مورد نظرمان را مشخص کردیم و با خمیر مجسمه سازی صورت را درست کردیم و بعد از آن قالب گرفتیم. برای ساخت بدنه کار از بدن یکی از دوستان که بدنی شبیه به خانم فرهی داشت قالبی ساخته شد. سپس تکه های مجسمه بر روی یکدیگر سوار شدند. لباس های خانم فرهی را هم از دخترشان گرفتیم و حتی اکسسوری ها و کلاه گیس هم متعلق به او بود که استفاده کردیم. مویرگ و خطوط صورتش را هم پردازش کردیم. خط چشم، خط گونه، سایه های تیره و … مشاهده شده است. سایه ها به مجسمه جان می بخشند.
مجسمه هایپررئال زنده یاد بیتا فرهی
وی درباره تفاوت چهره نگاری و مجسمه سازی نیز گفت: بین آثار مجسمه سازان و چهره پردازان تفاوت معناداری وجود دارد. یک مجسمه ساز به کلیات و یک چهره پرداز به جزئیات توجه می کند. طراح گریم از مواد آرایشی استفاده می کند تا شخص و شخصیت را شبیه شخصیت فیلم کند. همچنین در مورد مجسمه هایی که گاه به آنها انتقاد می شود باید گفت که مجسمه سازان کار خود را می شناسند اما گاهی به دلیل عدم توجه به جزئیات، ارتباط بین مخاطب و اثر ایجاد نمی شود و کار مصنوعی به نظر می رسد.
خاطره ای با مجسمه زنده یاد بیتا فرهی
وی درباره بازخورد عجیبی که از یکی از حضار دریافت کرده توضیح داد و در این زمینه گفت: در حین روتوش کار که قبل از رونمایی اصلی انجام شد، یکی از حاضران آمد و به من گفت خسته نباشید، سپس اشاره کرد. مجسمه زنده بیتا فرهی. و گفت شما هم خسته نباشید. او فکر کرده بود که من یک نفر را می سازم.
سعیدی در پایان گفت: با ساخت مجسمه های هایپررئال مرز واقعیت حرکت می کند.